Gdzie trafią pieniądze?
ZAiKS wypłaca wynagrodzenia wszystkim uprawnionym autorom, których prawa reprezentuje jako organizacja zbiorowego zarządzania.
Zgodnie z przepisami prawa autorskiego (art.17, art.45 ustawy) autor ma prawo do otrzymania wynagrodzenia za wykorzystanie jego utworu na każdym polu eksploatacji odrębnie.
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS w ramach wykonywanego zbiorowego zarządu inkasuje, dzieli i wypłaca, na jednolitych zasadach, wynagrodzenia autorskie:
- twórcom zrzeszonym w Stowarzyszeniu,
- twórcom, którzy powierzyli swoje prawa pod ochronę,
- następcom prawnym tych twórców,
- twórcom zagranicznym na podstawie umów z zagranicznymi organizacjami zbiorowego zarządzania,
- a także twórcom, którzy swych praw pod ochronę nie powierzyli, ale wobec których ZAiKS działa jako ustawowy reprezentant lub prowadzący cudze sprawy bez zlecenia – „negotiorum gestio”.
Wynagrodzenia autorskie
ZAiKS przekazuje autorom wynagrodzenie uzyskane od użytkowników na podstawie dokumentacji o wykorzystanych utworach i na podstawie regulaminu repartycji. Działamy w formie stowarzyszenia, którego członkami są twórcy. Prowadzimy działalność non profit. Oznacza to, że twórcom przekazywane jest całe, uzyskane od użytkownika wynagrodzenie pomniejszone jedynie o koszty jego pozyskania, tj. koszty związane z inkasem wynagrodzeń i ich podziałem (tzw. „koszty inkasa”). Jeżeli zdarzy się, że potrącone koszty inkasa są większe niż faktycznie poniesione, to różnica wraca z powrotem na konta autorskie.
Wynagrodzenia autorskie są ustalane w formie tabel wynagrodzeń autorskich, zatwierdzanych przez władze Stowarzyszenia, następnie ewentualnie przez Komisję Prawa Autorskiego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zgodnie z zasadą, że użytkownicy będący w takiej samej sytuacji eksploatacyjnej płacą takie samo wynagrodzenie autorskie. Tabele zawierają stawki kwotowe lub ryczałtowe jako procent od wpływów użytkownika związanych z działalnością w której wykorzystuje cudzą twórczość.
Umowy z zagranicznymi organizacjami
ZAiKS reprezentuje, oprócz twórców polskich, autorów zagranicznych na podstawie umów ze światowymi organizacjami zbiorowego zarządzania.
Obecnie dysponujemy około 130 takimi umowami. Na ich podstawie reprezentujemy twórczość około 3 mln. autorów zagranicznych. Praktycznie jest to cały repertuar światowy.
Większość umów dotyczy terytorium jednego kraju, ale są też umowy obejmujące wiele krajów np. umowa zawarta z francuską organizacją SACEM obejmuje swoim zasięgiem nie tylko terytorium Francji ale także m.in. Reunion, Togo, Senegal, Benin, Dżibuti, Luksemburg, Burkinę Faso, Madagaskar.
Umowy te obejmują wzajemną reprezentację i wykonywanie praw powierzonych jednej organizacji na terenie działania drugiej. Przedmiotem ich jest zarządzanie utworami i ochrona majątkowych praw twórców.
Większość zawieranych umów oparta jest o ujednolicone wzorce opracowane przez CISAC (Międzynarodowa Konfederacja Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów) i BIEM (Międzynarodowe Biuro Stowarzyszeń Zarządzających Prawami do Nagrań i Reprodukcji Mechanicznej). ZAiKS jest członkiem tych organizacji.
Podstawową zasadą zawieranych umów jest reguła równego traktowania autorów własnych i zagranicznych. Dotyczy to w szczególności warunków licencji, inkasa, repartycji, potrąceń kosztów inkasowo-administracyjnych.
Typowa umowa zwalnia całkowicie członków umawiających się organizacji od wszelkich formalności związanych z podjęciem ich ochrony i reprezentacji przez obie umawiające się strony, a także z konieczności ubiegania się o członkostwo drugiej organizacji. Sam fakt objęcia autora ochroną przez jedną organizację powoduje, że dany autor jest chroniony praktycznie na całym świecie poprzez umowy łączące poszczególne organizacje.