Stanowisko w sprawie licencjonowania twórczości w metaverse

Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, jako głos środowisk twórczych, wspiera rozwój nowych technologii i powstawanie nowych form eksploatacji twórczości. Angażujemy się w proces kreowania dobrego i praktycznego prawa służącego autorom i ochronie ich praw.

Metawersum, czy szerzej Web 3.0, jest szansą, do której uprawnieni powinni podchodzić z optymizmem, myśląc o korzyściach i możliwościach, jakie niesie ze sobą długoterminowa relacja z rzeczywistością cyfrową. Web 3.0 oferuje twórcom wiele narzędzi pozwalających wzbudzić zainteresowanie i zaangażowanie odbiorców wobec swoich projektów artystycznych. Wraz z rozwojem technologii tworzących Web 3.0 wzrasta także popyt na dobra cyfrowe, co z kolei nierzadko pociąga za sobą wzrost ich wartości. Te zjawiska w coraz większym stopniu wiążą się ze zwiększeniem obrotu cyfrowymi pieniędzmi. Elektroniczny kapitał zasila wirtualne światy, dając dodatkowe możliwości monetyzacji cyfrowych treści.

Metawersum, czy szerzej Web 3.0, jest szansą, do której uprawnieni powinni podchodzić z optymizmem

Metawersum pozwala na uczestniczenie w kulturze w nowej formie. To wokół dóbr kultury powstają i będą powstawać coraz to nowe metaświaty, stwarzając tym samym przed ozz-ami szereg wyzwań w zakresie licencjonowania eksploatacji chronionych utworów w takiej formie.

Na chwilę obecną nie ma odpowiedniego modelu licencjonowania i ochrony praw autorskich w ramach serwisów Web 3.0, w tym wirtualnych światach metaverse. Zastosowanie mają więc odpowiednie przepisy obowiązującego prawa krajowego i międzynarodowego. Unia Europejska swoje najnowsze akty prawne opiera wprost na zasadzie analogii: „co nielegalne offline, powinno być nielegalne online”. Jednakże niektórzy dostawcy usług internetowych swoimi działaniami próbują pokazać, że w nowej rzeczywistości wirtualnej mogą funkcjonować poza prawem, w tym poza prawem autorskim. Nie może jednak budzić wątpliwości, że takie podmioty również mają obowiązek uzyskania licencji od uprawnionych na eksploatację ich twórczości zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Konieczne jest wypracowanie rozwiązań pozwalających na stworzenie efektywnego systemu licencjonowania twórczości w ramach Web 3.0, tzn. obejmującego swoim zasięgiem terytorium całego świata oraz dającego możliwość elastycznego i sprawnego wykonywania uprawnień i obowiązków wynikających z autorskich praw osobistych

Należy przy tym zwrócić uwagę na szereg barier, które mogą skutecznie utrudniać licencjonowanie utworów wykorzystywanych w metaświatach. W szczególności należą do nich wyzwania wynikające z terytorialności ochrony prawno-autorskiej czy brak szczegółowych regulacji takich rozwiązań technologicznych jak smart contracts czy płatności kryptowalutami.

W niedalekiej przyszłości oczekiwany jest coraz szybszy rozwój Web 3.0 i światów metaverse, a także podmiotów, które je tworzą. Co za tym idzie, konieczne jest wypracowanie rozwiązań pozwalających na stworzenie efektywnego systemu licencjonowania twórczości w ramach Web 3.0, tzn. obejmującego swoim zasięgiem terytorium całego świata oraz dającego możliwość elastycznego i sprawnego wykonywania uprawnień i obowiązków wynikających z autorskich praw osobistych. Ponadto organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, jako organizacje reprezentujące ogromne repertuary twórczości, świetnie mogłyby sprawdzić się w roli instytucji sprawujących pieczę nad prawdziwością danych wymienianych w ramach elektronicznych transakcji oraz prawidłowością oświadczeń składanych użytkownikom usług Web 3.0.

Obecnie nie ma specjalnego modelu licencjonowania i ochrony praw autorskich w ramach serwisów Web 3.0, w tym wirtualnych światach metaverse. Zastosowanie mają więc odpowiednie przepisy obowiązującego prawa krajowego i międzynarodowego. Unia Europejska swoje najnowsze akty prawne opiera wprost na zasadzie analogii: „co nielegalne offline, powinno być nielegalne online

Oczekiwana jest również intensyfikacja działań między ozz-ami a platformami udostępniającymi treści tworzone przez użytkowników (UGC) w kierunku pełnej identyfikacji wykorzystania twórczości. Celem nadrzędnym jest poszanowanie praw twórców.