Od twórców dla twórców – wstęp prezesa

18 marca 2024 roku ZAiKS obchodził swoje 106. urodziny. Tym samym rozpoczęliśmy kolejny rok istnienia naszej organizacji, którą założyli twórcy i która konsekwentnie służy im i będzie służyć w myśl ideałów i wartości jej założycieli. 

Jak na 106-latka ZAiKS jest w świetnej formie. Świadczy o tym nie tylko dynamika wdrożeń operacyjnych dla dalszego rozwoju Stowarzyszenia, ale przede wszystkim kondycja finansowa. Kiedy pod koniec 2023 roku pisałem wstęp do poprzedniego numeru „Wiadomości”, dysponowaliśmy danymi finansowymi z przełomu listopada i grudnia. Ponieważ podsumowanie jest możliwe po zamknięciu rocznego cyklu rozliczeniowego, to tak naprawdę dopiero teraz możemy w pełni cieszyć się już dokładnie policzonymi kwotami: uzyskane z rynku wynagrodzenia autorskie (inkaso) za rok 2023 to pułap przekraczający 526 mln złotych, a rozliczenia (repartycje) wraz z podziałami dodatkowymi w 2023 roku wyniosły łącznie ponad 548 mln złotych, co stanowi absolutny rekord w dziejach Stowarzyszenia! Konsekwentne działania Zarządu ZAiKS-u oraz stawianie coraz ambitniejszych wyzwań przed Biurem pozwoliły już we wstępnym planie finansowym – na bieżący, 2024 rok – określić skalę rozliczeń dla twórców na poziomie jeszcze wyższym niż w roku 2023. Trzymajmy więc kciuki za pomyślną realizację planu, bo jesteśmy w pełni zmobilizowani do dalszych działań! 

Odpowiedzialna troska o stabilną przyszłość organizacji, oprócz konsekwentnego stawiania na rozwój technologiczny oraz stałą poprawę organizacyjno-operacyjną, o które tak bardzo dbamy od początku obecnej kadencji władz Z AiKS-u, to także – a w gruncie rzeczy przede wszystkim – edukacja. Analizując potrzeby autorów różnych pokoleń, podjęliśmy szereg inicjatyw, które mają poprawić ich świadomość prawną i rynkową. Jeszcze w ubiegłym roku uruchomiliśmy kompleksową platformę edukacyjną dla twórców – ZAiKS Akademię, stanowiącą przewodnik po prawie autorskim i nieustannie ewoluujących rynkach kultury. Portal w ciągu kilku miesięcy stał się wartościowym źródłem aktualnych informacji branżowych dla wielu osób i instytucji, które potrzebują merytorycznych treści podanych w przystępnej i nowoczesnej formie. 

W marcu bieżącego roku – dosłownie na kilka dni przed urodzinami Stowarzyszenia – uruchomiliśmy też pilotażowy program szkoleniowy wzmacniania kompetencji młodych twórców. ZAiKS Edu ma na celu nie tylko przygotowanie twórców do funkcjonowania we współczesnym, złożonym ekosystemie branży kreatywnej, ale także wyedukowanie ich do przyszłej działalności na rzecz naszej organizacji. Program jest początkiem drogi do zapewnienia Stowarzyszeniu bezpiecznego jutra, polegającego między innymi na tzw. zrównoważonym rozwoju. Chcemy, by młode pokolenia twórców uczyły się od tych dojrzałych, ale jednocześnie, by autorzy z wieloletnim bagażem doświadczeń mieli przestrzeń do obcowania z wyobraźnią młodszych koleżanek i kolegów. 

Znakomite okazje do międzypokoleniowej wymiany doświadczeń stanowią oczywiście od lat wszelkiego rodzaju konkursy i kursy organizowane przez ZAiKS. Konsekwentnie kultywujemy je z poszanowaniem tradycji, ale też chętnie nadajemy im formę rezonującą ze współczesnością. Warto tutaj wspomnieć, że warsztaty TekstMisja miały w tym roku swoją 6. edycję, a już po raz trzeci ogłosiliśmy nasz Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. M. Karłowicza organizowany co dwa lata wspólnie z Filharmonią w Szczecinie, o której – nota bene – imponującej siedzibie można przeczytać w bieżącym numerze „Wiadomości”. 

Kwiecień w ZAiKS-ie to tradycyjnie miesiąc nagród. Wyróżnień szczególnych, bo przyznawanych od kilkudziesięciu lat przez twórców ich koleżankom i kolegom, ale także osobom istotnie wspierającym polską kulturę. Nazwiska i krótkie charakterystyki działalności plejady wybitnych, uznanych postaci kultury, nagradzanych przez nas w tym roku, otwierają ten kwartalnik. To naprawdę imponująca paleta reprezentantek i reprezentantów wielu dziedzin sztuki, różnych gatunków i stylistyk! Moją szczególną uwagę przykuwa jeden z młodszych laureatów – Jan Emil Młynarski, któremu przyznano nagrodę ZAiKS-u za popularyzację polskiej twórczości rozrywkowej. To niekwestionowany promotor przedwojennej muzyki warszawskiej, związanej z nią stołecznej kultury oraz zanikającego po 1945 roku dialektu. To także utalentowany muzyk, niewątpliwie wrażliwy na dźwięki, a o tej szczególnej wrażliwości w tym wydaniu „Wiadomości” ZAiKS-u mówią także m.in. Andrzej Smolik, Karolina Mikołajczyk i Iwo Jedynecki. 

Wszystkim uhonorowanym nagrodami i wyróżnieniami ZAiKS-u serdecznie gratuluję! To zaszczyt pełnić funkcję Przewodniczącego Zarządu najstarszej i największej w Polsce organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, która nieustannie docenia twórców od ponad 106 lat.