Co nowego w ZAiKS-ie

KOLEJNE MILIONY DLA TWÓRCÓW 
Doskonały początek roku! Podzieliliśmy kolejne duże kwoty. I tak, w styczniu i lutym 2024 z tytułu wielkich praw – 7 042 000 zł, natomiast od stycznia do marca: z koncertów – 21 000 000 zł, z wpływów z zagranicy – 1 690 000 zł i z wyświetlania filmów w kinach – 1 765 000 zł. 

ZASADY KOMUNIKACJI ZEWNĘTRZNEJ 
Z uwagi na konieczność budowania przejrzystej i spójnej komunikacji Stowarzyszenia Autorów ZAiKS z instytucjami władzy państwowej, z mediami, z ośrodkami akademickimi, a także z organizacjami z branży kreatywnej, precyzyjnie określiliśmy zasady komunikacji zewnętrznej. 
Konsekwentne przestrzeganie tych zasad pozwoli zadbać o to, by polityka informacyjna ZAiKS-u realizowana była odpowiedzialnie, skutecznie i zgodnie z najlepszymi standardami. 
Pełną treść komunikatu można przeczytać na naszej stronie internetowej zaiks.org.pl 

WALCZYMY O IMPLEMENTACJĘ DYREKTYWY
Walczymy o skuteczną i poprawną implementację dyrektywy DSM. Postulowaliśmy m.in. wprowadzenie zapisu mówiącego o odpowiednim i proporcjonalnym wynagrodzeniu za użycie utworów. Niestety resort kultury nie uwzględnił tej kluczowej kwestii. Dlatego teraz zgłaszamy nasze poprawki komitetom, posłom i senatorom. 
O najważniejszych uwagach ZAiKS-u do projektu implementacji dyrektywy można przeczytać na naszej stronie internetowej zaiks.org.pl 

ZAiKS CHRONI PLASTYKÓW I FOTOGRAFÓW 
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydał ostateczną decyzję, która przyznała ZAiKS-owi prawo do wykonywania zbiorowego zarządu nad utworami plastycznymi i fotograficznymi. Zakres udzielonego zezwolenia obejmuje również uprawnienie do pobierania na rzecz twórców i ich spadkobierców wynagrodzenia według stawek i na zasadach określonych w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, określanego jako prawo odsprzedaży.

NOWE UMOWY
Zawarliśmy dwie kolejne umowy licencyjne regulujące eksploatację utworów w internecie. Zarówno umowa z Cyfrowym Polsatem SA, jak również z TVP SA są kolejnymi umowami z tymi podmiotami. Umowa z Cyfrowym Polsatem SA reguluje wykorzystanie utworów w internecie, a umowa z TVP SA, reguluje wykorzystanie utworów w serwisach VoD (Video on Demand, czyli wideo na życzenie). 

REPERTUAR ZAiKS-U W ZATOCE PERSKIEJ 
Na początku lutego tego roku podpisaliśmy umowę z niezależnym podmiotem zarządzającym ESMAA. Repertuar powierzony ZAiKS-owi reprezentowany jest także na terytoriach Zatoki Perskiej takich jak Bahrajn, Katar, Kuwejt, Oman, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie. ZAiKS i ESMAA reprezentują wzajemnie swoje repertuary w przypadku eksploatacji publicznej. 

REJESTRACJA UTWORÓW Z UDZIAŁEM AI 
Grupa robocza ds. Sztucznej Inteligencji działająca w ramach ZAiKS-u opracowała założenia procedury rejestracji utworów stworzonych przy udziale tzw. generatywnej sztucznej inteligencji (AI). To bezprecedensowy krok podjęty w obliczu szybkiej ewolucji narzędzi kreatywnych. 
Rejestracja utworów z udziałem AI (czyli niebędących w 100% wytworem AI) będzie zatem możliwa, co jest ważne z punktu widzenia funkcjonowania rynku i ochrony praw autorskich. 
Trwają prace nad formularzami rejestracyjnymi i modyfikacją regulaminów. 

WIRTUALNY ŚWIAT METAVERSE 
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS wydało oficjalne stanowisko ws. licencjonowania twórczości w wirtualnych światach metaverse (pełna treść dostępna na zaiks.org.pl). Stowarzyszenie podkreśla, że metawerse, czy szerzej Web 3.0, jest szansą, do której uprawnieni powinni podchodzić z optymizmem, myśląc o korzyściach i możliwościach, jakie niesie ze sobą relacja z rzeczywistością cyfrową. 
Obecnie nie ma jednak specjalnego modelu licencjonowania i ochrony praw autorskich w ramach serwisów Web 3.0, w tym wirtualnych światach metaverse. Zastosowanie mają więc odpowiednie przepisy obowiązującego prawa krajowego i międzynarodowego. Unia Europejska swoje najnowsze akty prawne opiera wprost na zasadzie analogii: „co nielegalne offline, powinno być nielegalne online”. 

POMAGAMY W UZBEKISTANIE 
W ubiegłym roku ZAiKS został poproszony przez Dyrektora CISAC-u na Europę Mitko Chatalbasheva o przeprowadzenie programu mentoringowego dla nowego członka CISAC-u – uzbeckiej organizacji SIIP. 
Zbiorowy zarząd w Uzbekistanie, i ogólnie w regionie, bywa często utrudniony z uwagi na brak tradycji wnoszenia opłat za korzystanie z twórczości. Specyfiką jest także duża popularność repertuaru lokalnego. Ta sytuacja zmienia się jednak wraz z rozwojem technologicznym. 
W listopadzie 2023 roku przedstawiciele ZAiKS-u spotkali się w trakcie warsztatów CISAC dla ozz-ów z Europy Środkowo-Wschodniej w Budapeszcie z przedstawicielami SIIP i ustalili wstępne założenia programu. Przez ostatnie dwa miesiące odbyliśmy zdalnie z kolegami z uzbeckiej organizacji szereg spotkań w formie warsztatów i szkoleń poświęconych m.in. zasadom zawodowym CISAC-u, członkostwu w ZAiKS-ie, naszemu doświadczeniu w licencjonowaniu we wszystkich obszarach działalności ZAiKS-u, jak również dokumentacji i repartycji. 
W dalszej kolejności będziemy omawiać wyzwania komunikacyjne i lobbingowe, a w czasie wizyty przedstawicieli SIIP w Polsce wyjaśnimy działanie systemów ZAiKS-u i zaprezentujemy działalność lokalnych inspektorów. 
W międzyczasie wspieramy też SIIP w działaniach na rzecz zmian w lokalnym prawie, żeby zwiększyć ochronę prawno-autorską i wzmocnić działalność organizacji zbiorowego zarządzania w Uzbekistanie. 

EDUKUJEMY MŁODYCH
Wystartował pilotażowy program ZAiKS Edu. To mentoringowo-szkoleniowy program wzmacniania kompetencji branżowych młodych twórczyń i twórców muzycznych. Dla uczestników przygotowaliśmy w tym roku szkolenia i wyjazdy na konferencje o rynku muzycznym. Tymi działaniami zachęcamy najmłodsze pokolenie do aktywności w Stowarzyszeniu. Pierwszy warsztat odbył się w Domu Pracy Twórczej w Sopocie, trwał dwa dni i dotyczył ZAiKS-u, jego struktury organizacyjnej, obszarów działalności, a także bieżących zmian i wyzwań.