Wielka muzyczna uczta

To jeden z niewielu konkursów kompozytorskich na świecie, którego przedmiotem jest napisanie utworu na wielką orkiestrę symfoniczną. 29 listopada poznaliśmy finalistów III Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Mieczysława Karłowicza.

Pięć premierowych dzieł symfonicznych wybranych spośród 284 nadesłanych z całego świata. Pięć zupełnie nowych, dotychczas nigdzie niewykonywanych utworów, spośród których jury Konkursu pod przewodnictwem Aleksandra Nowaka w składzie: Szymon Bywalec, Szymon Godziemba-Trytek, Przemysław Neumann, Diana Rotaru, Michał Ziółkowski oraz Anna Maria Huszcza sekretarz konkursu – wybrało zwycięzców.

I jest duma w narodzie, bo laureatem I nagrody III Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Mieczysława Karłowicza został Maciej Kabza – kompozytor, teoretyk muzyki i pedagog. Ukończył Akademię Muzyczną im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi na kierunku kompozycja, w klasie prof. Zygmunta Krauzego, a rok później uzyskał dyplom z teorii muzyki pod opieką prof. dr hab. Ewy Kowalskiej-Zając. Studiował również muzykę elektroniczną pod kierunkiem prof. dra hab. Krzysztofa Knittla. W 2017 roku ukończył studia podyplomowe z realizacji dźwięku w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie. Od 2016 roku pracuje na stanowisku asystenta w Katedrze Kompozycji Akademii Muzycznej w Łodzi. Maciej Kabza został nagrodzony za utwór asc / desc – (no) ending.

Niewątpliwym atutem Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. M. Karłowicza są rozmach organizacyjny, zasięg i wyjątkowy finał. Jak mówi Anna Maria Huszcza, sekretarz Konkursu: „Nagrody finansowe z pewnością zachęcają do podjęcia ryzyka zmierzenia się z tak dużym składem wykonawczym, ale równie kuszące jest prawykonanie. I to prawykonanie przez znakomitą orkiestrę Filharmonii w Szczecinie pod batutą specjalisty w zakresie wykonawstwa muzyki współczesnej – maestra Szymona Bywalca”. I jak dodaje Aleksander Nowak, przewodniczący składu jurorskiego: „Udział żywej orkiestry i perspektywa wykonania utworu wobec filharmonicznej publiczności z krwi i kości stanowią bezdyskusyjną rekompensatę dla wszelkich niedogodności związanych z udziałem w konkursie”. A skoro jesteśmy przy złożoności materii, to też nieproste zadanie miało jury Konkursu w wyborze pięciu utworów spośród aż 284. „To nie było łatwe i szybkie”, potwierdza Anna Maria Huszcza. „Po ponad miesiącu indywidualnej analizy spotkaliśmy się, by omówić jej wyniki. Podczas obrad bardzo pozytywnie zaskoczyła nas zgodność co do wyboru finalistów”.

Ale Maciej Kabza to oczywiście nie jedyny nagrodzony. 29 listopada w Filharmonii w Szczecinie zabrzmiało pięć premierowych utworów, spośród których jury II nagrodą wyróżniło Diego Davida Cuevasa Sáncheza za utwór Three Differential Fantasies. Sánchez studiował kompozycję m.in. pod kierunkiem Manuela Castillo w Sewilli, Romána Alísa w Madrycie oraz Teresy Catalán i Agustína Charlesa w Saragossie. Od 2019 roku wykłada w Konserwatorium Muzycznym w Vigo.

„Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. M. Karłowicza stał się rozpoznawalny na świecie, wystarczy spojrzeć na imponującą liczbę krajów, z których zostały wysłane zgłoszenia”, mówi Anna Maria Huszcza i dodaje: „Różnorodność widać też pośród finalistów wyłonionych podczas I etapu — dwóch pochodzi z Włoch, jeden z Turcji, jeden z Hiszpanii i jeden z Polski. Warto dodać, że reprezentują różne pokolenia twórców. Niemniej podczas koncertu uchwytne były podobne zabiegi orkiestracyjne, fakturalne, a także sposób budowania i rozładowywania napięć”. Niewątpliwie to ogromny sukces Konkursu i jego organizatorów, czyli Stowarzyszenia Autorów ZAiKS i Filharmonii w Szczecinie. Ale pomysłodawca konkursu – kompozytor, dyrygent i prezes ZAiKS-u Miłosz Bembinow – nigdy nie ukrywał, że Konkurs z każdą edycją zyskuje. Jak mówił dwa lata temu: „Jestem pewien, że kolejne edycje tego wydarzenia, którego prestiż rośnie z roku na rok, wciąż będą cieszyć się tak ogromnym zainteresowaniem twórców z całego świata”. I jak dodaje Aleksander Nowak: „Najwyraźniej ambicje i potrzeba ekspresji dzisiejszych twórców nadal z powodzeniem realizują się na gruncie symfoniki o tradycyjnym składzie”.

Laureatem III miejsca w Konkursie został Włoch Massimo Lauricella za utwór Poiché non vi sarà più notte, né luce di sole. Lauricella jest kompozytorem, dyrygentem i pianistą. Jak mówi, ważnymi osobami na jego artystycznej drodze byli GyÖrgy Ligeti, Witold Lutosławski, Olivier Messiaen i Goffredo Petrassi, z którymi nawiązał głębszą artystyczną i emocjonalną więź. Jury konkursu przyznało też dwa wyróżnienia – dla Emircana Pehlivana za utwór The Treachery of Images i Girolamo Deraco za utwór Sussicran virtual complex. Swoje nagrody przyznały także orkiestra i publiczność: Nagrodę Orkiestry otrzymał Diego David Cuevas Sánchez, a Nagrodę Publiczności Maciej Kabza.

„Jestem niezwykle podekscytowany, ale też zaszczycony, że zarówno jury, jak i publiczność docenili mój utwór”, mówił Maciej Kabza. „Został doceniony kunszt techniki kompozytorskiej, ale również warstwa emocjonalna, ta historia, która szła za tym utworem. To niezwykle budujące. Daje motywację do dalszej pracy, do dalszego rozwoju. Mam nadzieję, że ten utwór jeszcze zostanie niejednokrotnie wykonany, bo rzeczywiście przyniósł mi wiele satysfakcji”, stwierdził. „Przypominając, że wybór finalistów to efekt wypadkowej często bardzo różnych, indywidualnych preferencji konkretnego jury, dziękując i życząc powodzenia oraz nieustającej motywacji do pracy wszystkim kompozytorom, którzy nadesłali swoje utwory, serdecznie gratulujemy finalistom i laureatom”, powiedział na koniec Aleksander Nowak, przewodniczący jury.

Finałowi Konkursu towarzyszyła wystawa – „Tam, gdzie kończą się słowa, zaczyna się muzyka”. Na zdjęciach autorstwa Magdaleny Hueckel można zobaczyć m.in. Annę Marię Huszczę, Aleksandrę Chmielewską czy Aleksandrę Kacę. Wystawa jest podsumowaniem dotychczasowych realizacji projektu „Fotomuzyka”. Wernisażowi towarzyszył recital pianistki Zuzanny Całki.