Ewa Wycichowska. 75. urodziny

Życie jak spektakl

W październiku 2024 roku jako pierwsza tancerka w Polsce została uhonorowana tytułem doktora honoris causa nadanym przez Akademię Muzyczną w Łodzi. Obok Poznania Łódź jest miastem najważniejszym w życiu tej tancerki, choreografki, dyrektorki, menedżerki i wykładowczyni akademickiej, która również jako pierwsza w kraju uzyskała tytuł profesora sztuk muzycznych z zakresu tańca.

Zadebiutowała w przedstawieniu w szkole podstawowej. „Od tego momentu zrozumiałam, że to jest najpiękniejsza rzecz i chcę, by tak było do końca życia”, wspominała w książce Więcej niż taniec. W 1969 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi zatańczyła pierwszą wielką rolę – Julii w balecie Romeo i Julia. O tej bohaterce marzyła od dawna, czuła, że pełniej wyrazi się, kreując postaci wyraziste, psychologicznie złożone, wymagającej tańca o ogromnej ekspresji. Artystycznie dojrzewała jednak w słynnym Zielonym stole Kurta Joosa jako Medea w choreografii Teresy Kujawy, Gajane w balecie, którym debiutował w Polsce Boris Ejfman czy jako tytułowy Ognisty ptak w choreografii Conrada Drzewieckiego.

W Teatrze Wielkim w Łodzi spędziła niemal 20 lat z przerwą na stypendium we Francji, gdzie miała okazję poznać techniki tańca współczesnego m.in. Marthy Graham. Także w Łodzi zadebiutowała w 1980 roku jako choreografka, do czego namówił ją ówczesny dyrektor Teatru Wielkiego Wojciech Michniewski. Głos kobiecy (z nieznanej poetki) zrealizowała zainspirowana wierszem Rafała Wojaczka do muzyki Krzysztofa Knittla.

Za sprawą Wycichowskiej Teatr Wielki w Łodzi wyróżniał się w latach 80. nowatorskimi spektaklami baletowymi. Tu powstało w 1983 roku widowisko teatru totalnego Karłowicz – Interpretacje duetu Ewa Wycichowska i Adam Hanuszkiewicz. Rok później Teatr Wielki wypełniła młodzież skuszona grającą na żywo grupą Republika w inspirowanym Beckettem spektaklu Wycichowskiej Republika – rzecz publiczna. A w 1986 roku powstał największy sukces artystyczny i frekwencyjny – balet Faust Goes Rock do muzyki zespołu The Shade. Ewa Wycichowska zatańczyła w nim partię Mefisty.

W tym czasie Wycichowska otrzymała z Poznania propozycję objęcia dyrekcji Polskiego Teatru Tańca. Z kierowania nim zrezygnował Conrad Drzewiecki, a zespół znalazł się na krawędzi rozpadu. Pierwszą jej pracą z Polskim Tańcem Tańca była nowa wersja Faust Goes Rock w 1988 roku, ale artystyczną wizytówką zespołu stał się w 1991 roku Skrzypek opętany według poezji Bolesława Leśmiana, do której muzykę skomponował Maciej Małecki. Ewa Wycichowska zatańczyła główną partię kobiecą Chryzy.

Lata 90. nie sprzyjały sztuce. Brakowało pieniędzy, dotacje były minimalne, trudno było utrzymać w komplecie zespół, dochodziły kłopoty lokalowe. A jednak dzięki Ewie Wycichowskiej przetrwał. Co więcej, potrafiła zapewnić zespołowi i widzom kontakt z wybitnymi choreografami współczesnymi, takimi jak Birgit Cullberg, Mats Ek, Dominique Bagouet, Ohad Naharin, Jo Strømgren. Sama też tworzyła nowe prace: Święto wiosny, Już się zmierzcha, inspirowany Gombrowiczem Transs, Tango z Lady M, Walk@ karnawału z postem.

W 1994 roku stworzyła Międzynarodowy Festiwal i Warsztaty Tańca Współczesnego Dancing Poznań. Jest dyrektorką artystyczną Dancing fairPlayce Poznań i zajmuje się pracą dydaktyczną. W 1999 roku związała się z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie przez szereg lat kierowała Zakładem i Katedrą Tańca.