Rejestruj niezarejestrowane

W 2023 roku zarejestrowaliśmy prawie 34 000 krajowych utworów słownych, muzycznych i słowno-muzycznych z zakresu Małych i Wielkich Praw, z czego znaczną większość zgłoszono przez serwis zaiks.online. Liczba rejestracji rosła również w poprzednich latach, a bieżący rok zapowiada kontynuację trendu. 

Świadczy to o zwiększającej się świadomości autorów co do korzyści płynących z uporządkowania swojego dorobku, ale też niewątpliwie jest efektem coraz przyjaźniejszej, prostszej rejestracji. Mniej formalności, mniej wysiłku, prostota zdalnego, elektronicznego załatwiania spraw, do której jesteśmy coraz bardziej przyzwyczajeni. A nie tak dawno niezbędne były formularze papierowe i fortepianówki oraz wizyta w siedzibie Stowarzyszenia na ulicy Hipotecznej w Warszawie. Mimo oczywistych ułatwień i szerszej wiedzy, wiele osób wciąż zwleka z rejestracją, często blokując wypłatę niebagatelnych kwot albo tracąc je bezpowrotnie.

Rejestracja utworów jest dla twórców kluczowa, bo to właśnie dzięki niej mogą skutecznie zarządzać swoimi prawami majątkowymi. Pozwala zebrać niemal wszystkie metadane niezbędne do prawidłowej identyfikacji utworu: tytuł, nazwiska bądź pseudonimy twórców, ich numery IPI oraz numery ISRC (International Standard Recording Code) poszczególnych nagrań zgłaszanego dzieła. 

Po rejestracji natomiast każdy utwór muzyczny i słowno-muzyczny, który spełnia określone wymagania, otrzymuje niepowtarzalny numer ISWC (International Standard Work Code), który definiuje utwór muzyczny jako unikalny i niematerialny. Numer ISWC jest jak odcisk palca, ułatwia identyfikację zawsze, gdy zajdzie potrzeba. 

Z kolei bezbłędna identyfikacja utworu umożliwia skierowanie wynagrodzeń autorskich przekazanych przez użytkowników (nadawcy radiowi i telewizyjni, organizatorzy koncertów, internet), bezpośrednio do rąk twórców. 

Sytuacja wygląda zatem przejrzyście, gdy twórca zgłasza utwór tuż po jego pierwszym publicznym wykonaniu. Jeżeli z różnych przyczyn zwleka ze zgłoszeniem, to mogą pojawić się czynniki komplikujące identyfikację, chociażby nieprawidłowy wykaz od użytkownika (nadawcy radiowego, telewizyjnego, organizatora koncertu, z internetu). W praktyce wykazy często zawierają błędy – użytkownik nie zawsze zna prawidłowy tytuł utworu, czasem w jego miejsce podawane są pierwsze wersy zwrotki lub refrenu. Użytkownik może również nie znać twórców danego utworu – tu najczęściej padają nazwy wykonawców lub skład zespołu, często zniekształcona zostaje pisownia, przez co nawet „poprawnie” wskazany twórca jest bardzo trudno identyfikowalny. 

Informacje o wykorzystanym utworze pojawiają się wówczas w serwisie zaiks.online, w zakładce Utwory (w menu po lewej stronie), która dzieli się na dwie części: Utwory Zarejestrowane, gdzie znajdują się wszystkie utwory zarejestrowane zarówno drogą tradycyjną, jak i elektroniczną, oraz Utwory Niezarejestrowane, gdzie twórcy znajdą wykazy od użytkowników wraz z zarezerwowanymi kwotami brutto na dany utwór. 

Szybka i dokładna rejestracja utworów jest istotna, ponieważ wpływa nie tylko na finansowe korzyści dla twórców, ale także na klarowność i efektywność całego systemu zarządzania prawami autorskimi. Dzięki temu twórcy mogą być pewni, że ich praca jest odpowiednio chroniona i wynagradzana.