Wzmacniamy współpracę w regionie

19 i 20 października w Domu Pracy Twórczej w Sopocie odbyły się pierwsze regionalne warsztaty z ozz-ami z regionu Europy Środkowo-Wschodniej – OSA z Czech i SOZA ze Słowacji. W lutym ZAiKS odwiedził praską siedzibę OSA, żeby rozmawiać głównie o obsłudze członkowskiej i licencjonowaniu online.

Na tym spotkaniu zrodził się pomysł, aby zorganizować regularną wymianę dobrych praktyk i rozszerzyć ją na inne kraje regionu. Przez dwa dni k ierownicy i specjaliści z w ydziałów ZAiKS-u omawiali ze swoimi czeskimi i słowackimi odpowiednikami tak szczegółowe kwestie jak wspomaganie uzyskiwania informacji o koncertach, procedowanie konfliktów w serwisach udostępniania muzyki online, licencjonowanie VoD, przetwarzanie plików repartycyjnych czy doświadczenia z hubami licencyjnymi. Organizacje uczestniczące w warsztatach dość dużo różni – ZAiKS jest organizacją wielorepertuarową, SOZA i OSA reprezentują jedynie prawa muzyczne. ZAiKS działa na relatywnie dużym r ynku w porównaniu z południowymi sąsiadami, więc jego przychody z samych praw muzycznych są prawie dwukrotnie wyższe w stosunku do przychodów OSA i ponad sześciokrotnie wyższe niż SOZA. Jednocześnie obie te organizacje dzięki bardziej skutecznym przepisom, uwzględniającym nowe technologie, inkasują znacznie więcej wynagrodzeń z tzw. czystych nośników. Mamy też wiele wspólnych doświadczeń – wszystkie trzy stowarzyszenia muszą radzić sobie z obsługą relatywnie mało popularnego repertuaru, co odzwierciedla się w konieczności prowadzenia intensywnych działań promocyjnych, ale też, przykładowo, w pozycji negocjacyjnej wobec serwisów oferujących ozz-om licencjonowanie i repartycję online, takich jak MINT czy ICE. Zarówno ZAiKS, jak i OSA zdecydowały o utrzymaniu licencjonowania eksploatacji online w swoich własnych wydziałach licencyjnych i odnotowują w tym zakresie znaczące sukcesy. W obu organizacjach przychody z digitalu z roku na rok rosną, a licencje obejmują największe światowe serwisy, ale też lokalnych dostawców usług online. SOZA natomiast, z uwagi na mniejsze zasoby, zdecydowała się na przyłączenie do hubu MINT i również jest zadowolona z efektów tej współpracy. Perspektywy dalszych kroków w zakresie licencjonowania online w obliczu zmieniającej się ciągle wirtualnej rzeczywistości i pojawiania nowych graczy – takich jak usługi generatywnej AI, ale też uatrakcyjnienie i rozszerzenie roli, jaką ozz-y mogą pełnić dla twórców, były jednymi z dominujących tematów dyskusji.

Zorganizowane w Sopocie warsztaty to kolejny krok w ustanowieniu stałego forum wymiany doświadczeń w regionie, z udziałem innych organizacji z Europy Środkowo-Wschodniej. Podobne inicjatywy podejmują z sukcesem od kilku lat organizacje zbiorowego zarządzania z regionu Bałkanów. ZAiKS, obserwując pozytywne efekty tych spotkań, przejawiające się przykładowo we wspólnych inicjatywach dokumentacyjnych, chciałby uczynić współpracę regionalną stałym elementem swojej działalności.

Duże zmiany w zbiorowym zarządzaniu zachodzą też w nieco bardziej oddalonym regionie Azji Centralnej. W czerwcu na Zgromadzeniu Generalnym CISAC w Meksyku podjęto decyzję o przyjęciu organizacji z Uzbekistanu SIIP jako członka tymczasowego CISAC. Region, znajdujący się do tej pory pod silnym wpływem organizacji rosyjskiej, zaczyna powoli organizować swój własny rynek prawa autorskiego. Tutaj ZAiKS też ma do odegrania ważną rolę. Na prośbę Dyrektora Regionalnego CISAC na Europę, Mitko Chatalbasheva, ZAiKS będzie prowadził proces mentoringu SIIP w celu doprowadzenia ich do stałego członkostwa w CISAC. Podobne inicjatywy były podejmowane po przemianach geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, kiedy to ozz-y z Zachodniej Europy obejmowały mentoringiem ozz-y z naszego regionu, żeby ułatwić im przestawienie się w większym stopniu na standardy CISAC. ZAiKS, jako założyciel CISAC i organizacja od ponad stu lat zajmująca się ochroną twórców, a także od długiego czasu doskonale funkcjonująca w systemie współpracy bilateralnej z zagranicznymi ozz-ami, ma też doświadczenie zarządzania prawami autorskimi w kraju będącym częścią byłego bloku wschodniego, co pozwala nam na większe wyczucie potrzeb organizacji takiej jak SIIP, która dopiero musi przyzwyczaić użytkowników do konieczności płacenia tantiem i uświadomić swoich twórców o tym, jak istotne są prawa autorskie. Mentoring obejmie zarówno pomoc w pracach legislacyjnych nad lepszym prawem lokalnym, usprawnienie działań licencyjnych, obiegu dokumentacji, ale też działania PR-owe i komunikacyjne wobec uprawnionych i użytkowników.