Własność intelektualna wobec wyzwań przyszłości

Europejskie Stowarzyszenie Własności Intelektualnej (EPIP) zrzesza kilka tysięcy ekonomistów, prawników i socjologów z kilkudziesięciu państw europejskich, którzy zajmują się m.in. badaniem prawa autorskiego, jego ewolucji oraz wpływu na gospodarkę i społeczeństwo.

We wrześniu tego roku ponad 250 członków EPIP spotkało się w Krakowie na konferencji organizowanej przez Uniwersytet Jagielloński, żeby dyskutować na temat różnych aspektów relacji między własnością intelektualną, innowacją i technologią. Stowarzyszenie Autorów ZAiKS było partnerem wydarzenia. Jeden z paneli dyskusyjnych poświęcony był w całości różnym sposobom wdrożenia artykułu 17 Dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym (czyli przepisów o cyfrowych platformach udostępniania treści) oraz ich w pływowi na r ynek przemysłów kreatywnych. 

Karol Kościński – zastępca Dyrektora Generalnego ZAiKS-u szczegółowo przedstawił, jak w rzeczywistości wyglądają relacje między cyfrowymi dostawcami treści a ZAiKS-em. Opisał proces negocjowania umów licencyjnych, zasady ich wykonywania oraz proces podziału tantiem między twórców. ZAiKS – mimo niedostatków polskich przepisów – systematycznie poszerza listę zawartych umów. Już od dłuższego czasu obejmuje ona wszystkie najważniejsze na polskim rynku muzyczne platformy streamingowe, w tym także działające na zasadach opisanych w dyrektywie o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym. Systematycznie poszerza się także lista dostawców wideo na żądanie działających na podstawie licencji od ZAiKS-u. 

Kościński wskazał, że przepisy do tej pory niewdrożonej w Polsce dyrektywy ułatwiłyby zawieranie kolejnych umów oraz poprawę warunków umów już zawartych. Przywracają one bowiem w praktyce relację typową dla prawa autorskiego, czyli możliwości realnego decydowania przez uprawnionych, gdzie i na jakich zasadach chcą rozpowszechniać swoją twórczość. Kończą w ten sposób z dwiema dekadami udawania, że niektórzy dostawcy treści online, którzy czerpią zyski z cudzej twórczości, są tylko podmiotami udostępniającymi internautom przestrzeń do przechowywania plików w sieci. Dyrektor przedstawił także przyjęte w kilku państwach UE rozwiązania prawne wzmacniające pozycję negocjacyjną organizacji zbiorowego zarządzania w relacji z platformami cyfrowymi. Wypunktował też niedostatki polskiej propozycji wdrożenia dyrektywy, która – w oczekiwaniu na lepsze czasy (wiosnę?) – spoczywa od dłuższego czasu na biurkach urzędników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.