Andrzej Korzyński

W wieku 82 lat zmarł Andrzej Korzyński, jeden z najwszechstronniejszych polskich kompozytorów. Autor muzyki do ponad stu filmów i seriali telewizyjnych, twórca wielu przebojów i trzech musicali. Stworzył postać Franka Kimono i dziecięce hity o przygodach Pana Kleksa.    

Urodził się 2 marca 1940 roku w okupowanej Warszawie. Mimo wielkiego i różnorodnego dorobku był w Polsce jeszcze do niedawna zapomniany. Renesans jego twórczości nastąpił dzięki odkryciu jego muzyki przez Andy’ego Votela, cenionego angielskiego dj-a i wydawcę. Jego wytwórnia, Finders Keepers, opublikowała na początku poprzedniej dekady pięć luksusowo oprawionych albumów winylowych i kompaktowych. Płyta z muzyką do obrazu Andrzeja Żuławskiego Possession (Opętanie) wzbudziła zachwyt wśród krytyków i odniosła sukces komercyjny. Co więcej, Votel zmiksował instrumentalne fragmenty ścieżki dźwiękowej do filmowych przygód Pana Kleksa i stworzył multimedialny performance Kleksploitation, który pokazał na trzech kontynentach. No i potem ruszyło. Koncerty muzyki Korzyńskiego odbyły się m.in. na festiwalach Unsound w Krakowie, Soundedit w Łodzi, w sali The Barbican w Londynie czy w Centrum Spotkań Kultur w Lublinie. Powstał również film dokumentalny Andrzej Korzyński – Zapomniany diament, zrealizowany przez piszącego te słowa.

W 1965 roku Andrzej Korzyński ukończył Akademię Muzyczną. Jako pracę dyplomową skomponował minioperę radiową Klucz, którą można znaleźć w archiwach radiowej Jedynki. Zamiast do filharmonii młody pianista trafił jednak do kabaretu Manekin. W tym samym roku poślubił Sylwię, która miała na nazwisko Sokorska. Jej ojcem był szef Radiokomitetu – Włodzimierz Sokorski. Trzej młodzi zapaleńczy (Mateusz Święcicki, Witold Pograniczny i Andrzej Korzyński) poszli do dyrektora Programu I Polskiego Radia i… powstało Młodzieżowe Studio Rytm. W ciągu ośmiu lat jego istnienia studio zarejestrowało ponad tysiąc trzysta piosenek bigbitowych wykonawców, od Niebiesko-Czarnych po Marka Grechutę. Korzyński komponuje w tym czasie przeboje dla Violetty Villas, Alibabek, Niemena i zespołów Trubadurzy oraz ABC. Największe sukcesy odnosi z Piotrem Szczepanikiem, dla którego pisze wielkie przeboje Żółte kalendarze i Kochać.

W tym czasie szkolny przyjaciel Korzyńskiego – Andrzej Żuławski ukończył filmówkę w Paryżu i odbył staż u Andrzeja Wajdy przy filmach Samson i Popioły. W 1967 angażuje Korzyńskiego do napisania muzyki do jego dwóch filmów telewizyjnych. Ich współpraca będzie trwała aż do śmierci słynnego reżysera i obejmie dziesięć filmów fabularnych.

Korzyński miał nie tylko wielki dar do komponowania muzyki filmowej, ale sprawdzał się w różnych stylistykach i pracował szalenie szybko. Drugim reżyserem, z którym pracował, był Jan Rybkowski, a po nim zgłosił się sam Andrzej Wajda. Z mistrzem zrealizował siedem filmów, w tym tak głośne jak Wszystko na sprzedaż, Polowanie na muchy, Brzezina, Człowiek z marmuru i Człowiek z żelaza. W latach 70. i 80. Korzyński napisze ścieżki dźwiękowe do kinowych przebojów: W pustyni i puszczy, Nie ma mocnych, Kochaj albo rzuć, Motyle czy Wielki Szu oraz popularnych seriali 07 zgłoś się, S.O.S., Tajemnica Enigmy czy Janka. Współpracuje z takimi reżyserami jak Sylwester Chęciński, Władysław Ślesicki, Jerzy Hoffman, Jerzy Gruza, Krzysztof Gradowski czy Stanisław Jędryka. Tworzy nie tylko w Polsce, ale też w Bułgarii i Związku Radzieckim. Na długo zagości na ekranach w NRD, gdzie będzie przez lata współtworzył z reżyserem Celino Bleiweissem. Współpracę panowie będą kontynuowali również po ucieczce Bleiweissa do Niemiec Zachodnich. Tam powstanie serial Anna Maria, który będzie miał 27 odcinków, a każdy z nich obejrzy ponad 10 mln widzów. Mimo wielkiej popularności obrazów z muzyką Korzyńskiego, w Polsce Ludowej ukazała się tylko jedna płyta długogrająca z jego filmowymi tematami. Było to w 1972 roku. Na następne filmowe albumy wydane w naszym kraju trzeba będzie czekać ponad 40 lat!   

Korzyński jako jeden z pierwszych muzyków w naszym kraju eksperymentował z instrumentami elektronicznymi oraz preparował dźwięki w studiu nagraniowym wykorzystując różne prędkości odtwarzania taśm. Wraz z Mateuszem Święcickim założy pierwszy polski zespół elektroniczny Arp Life. Andy Votel ceni przede wszystkim właśnie ten, eksperymentalny okres twórczości Korzyńskiego. Na wydanych w Wielkiej Brytanii płytach znalazły się nagrania z filmów Żuławskiego, Człowieka z żelaza Wajdy i serialu S.O.S.

W latach 80. Korzyński ponownie zaczął odnosić wielkie sukcesy, pisząc piosenki. Jego hity śpiewa Maryla Rodowicz, Zdzisława Sośnicka, Małgorzata Ostrowska, Stefan Friedmann i Piotr Fronczewski. Wielką popularnością cieszyła się seria filmów fabularnych oraz płyt o przygodach Pana Kleksa. Gigantyczny sukces komercyjny – 400 tys. sprzedanych egzemplarzy – odniósł album, na którym kompozytor wykreował (napisał zarówno muzykę jak i teksty) postać dyskotekowego bramkarza Franka Kimono. Na fali popularności tych wydawnictw Korzyński napisał muzykę do musicali Drugie wejście smoka czyli Franek Kimono Story (1984) oraz Akademia Pana Kleksa (2007). Drugi z musicali obejrzało prawie 150 tys. widzów. Korzyński ma w swoim dorobku jeszcze musical Czarna dziura (1985) o przygodach małżeństwa żyjącego w PRL-owskim blokowisku.

Trzeci niebywały sukces komercyjny w karierze kompozytora zdarzył się przez przypadek i wbrew intencjom twórców. W 1991 roku Korzyński zaproponował Markowi Kondratowi nagranie kilku piosenek, w których wspólnie pośmialiby się z czasu transformacji. W tekście piosenki Mydełko Fa Korzyński szydził z nieporadnych, głupawych polskich reklam. Tym razem muzykę napisał 17-letni syn kompozytora, Mikołaj, który użył do aranżacji najprostszych klawiszy, by mocniej podkreślić tandetny charakter reklamy mydełka Fa. Muzyczny żart błyskawicznie trafił pod strzechy, stając się na lata weselnym standardem. W ten sposób zrodził się nowy kierunek muzyczny zwany początkowo muzyką chodnikową, a obecnie znany jako disco polo.

Zagraniczny sukces płyt wydanych początkowo w Wielkiej Brytanii, a później nawet w Nowej Zelandii odbił się echem w polskiej prasie muzycznej. Michał Wilczyński, szef kwartalnika muzycznego „Lizard”, w 2010 roku założył firmę fonograficzną GAD Records. W 2014 wydał po raz pierwszy na kompakcie album formacji Arp Life, znanej z muzyki do Człowieka z marmuru. Obecnie w katalogu jego firmy znajduje się siedemnaście płyt z nagraniami Korzyńskiego.

Stowarzyszenie Autorów ZAiKS nagrodziło Andrzeja Korzyńskiego swoim medalem i Nagrodą 100-lecia, minister kultury – Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Korzyński został także uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W roku 2018 na Festiwalu Soundedit otrzymał statuetkę „Człowieka ze złotym uchem”, którą wręczył mu Tomek Lipiński reprezentujący Zarząd ZAiKS-u.

Andrzej Korzyński pochowany zostanie 11 maja w Alei Zasłużonych na Powązkach Wojskowych.