Tadeusz Konwicki

Prozaik, reżyser filmowy, scenarzysta.

Urodził się w 1926 roku w Nowej Wilejce na Wileńszczyźnie. Dzieciństwo i młodość spędził w Wilnie. Po wybuchu II wojny światowej uczęszczał na tajne komplety. W 1944 roku zdał konspiracyjną maturę. W latach 1944–1945 był żołnierzem podziemia niepodległościowego.

Po wojnie, jesienią 1945 roku zamieszkał w Krakowie i rozpoczął studia polonistyczne – najpierw na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem na Uniwersytecie Warszawskim. Studiów ostatecznie nie ukończył.

Zadebiutował w 1946 roku, w dodatku do „Dziennika Polskiego” tekstem Szkice z Wybrzeża z własnymi ilustracjami. Współpracował z pismami „Odrodzenie”, „Po prostu”, „Świat Młodych” i „Nowa Kultura”.

Wiosną 1947 roku przeniósł się wraz z redakcją „Odrodzenia” do Warszawy. W 1948 roku ukończył kurs pisania scenariuszy filmowych zorganizowany dla młodych pisarzy przez Bolesława Lewackiego przy powstającej wówczas Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi.

W 1949 roku Tadeusz Konwicki poślubił Danutę Lenicę, graficzkę i ilustratorkę książek. Na przełomie lat 40. i 50. stał się jednym z głównych literatów i publicystów socrealistycznych. W pierwszej połowie lat 50. zaczął jednak odchodzić od dotychczasowego nurtu. Przyjął postawę opozycjonisty i nie wiązał się z żadną z grup literackich.

Od drugiej połowy lat 50. pracował jako kierownik literacki zespołów filmowych Kadr, a następnie Kraj i Pryzmat.

W 1966 roku został usunięty z PZPR. W latach 70. związał się z opozycją. Od 1976 roku Konwicki publikował w wydawnictwach drugiego obiegu i londyńskich. W 1977 roku w podziemiu wydawniczym ukazał się jego Kompleks polski, dwa lata później Mała apokalipsa, a w 1984 roku Rzeka podziemna, podziemne ptaki. W 1986 roku ukazał się wywiad rzeka przeprowadzony przez Stanisława Beresia (pod pseudonimem Nowicki) Pół wieku czyśćca.

Oficjalnie powieści Konwickiego zaczęły ukazywać się w Polsce po roku 1989.

Tadeusz Konwicki był twórcą filmów autorskich. Wyreżyserował oparte o jego własne scenariusze filmy: Ostatni dzień lata, Zaduszki, Salto, Jak daleko stąd, jak blisko. Reżyserował także scenariusze według utworów literackich Czesława Miłosza – Dolina Issy i Adama Mickiewicza Lawa (na podstawie Dziadów).

Odznaczony w 2005 roku Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2012 roku otrzymał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 9 października 2016 roku w Warszawie.

Od 1956 roku członek ZAiKS-u. Od 1998 roku członek honorowy.