Stanisław Ossorya-Brochocki

Aktor i konferansjer, autor utworów satyrycznych. Inicjator i jeden z założycieli związku broniącego praw twórców.

Urodził się 5 września 1881 roku we wsi Kwiatkówek w powiecie sochaczewskim jako syn Ludwika i Wiktorii z Micewiczów. Wczesne dzieciństwo spędził w rodzinnym Kwiatkówku, który następnie, wraz z rodzicami, opuścił i wyjechał do Rosji. Ossorya-Brochoccy zamieszkali w Saratowie, gdzie młody Stanisław uczęszczał do miejscowego gimnazjum.

Jako młody uczeń przyjeżdżał na wakacje do Warszawy i statystował w jednym z tutejszych teatrów ogródkowych. W 1899 roku, po otrzymaniu świadectwa ukończenia gimnazjum, Ossorya-Brochocki wrócił do Kongresówki. W 1901 roku był organizatorem teatru robotniczego, chóru i orkiestry przy warszawskiej fabryce konstrukcji żelaznych „Towarzystwo Akcyjne W. Gostyński i Spółka”. W tym samym czasie współpracował również z innymi amatorskimi trupami teatralnymi. W 1913 roku został kierownikiem Teatru Miniatury, a następnie objął stanowisko kierownika literacko-artystycznego Teatru Współczesnego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej Stanisław Ossorya-Brochocki wstąpił jako ochotnik do wojska polskiego, gdzie organizował teatr dla żołnierzy. Po wojnie, od 1921 roku, przebywał w Częstochowie. Tam też powstał jego autorski teatr Mariaż, którym kierował do czasu powrotu do Warszawy. W stolicy Ossorya-Brochocki występował jako aktor w teatrach Stańczyk i Eldorado, prowadził również teatr Muza. Warszawskiej publiczności dał się poznać jako dobry organizator koncertów i występów estradowych, a także świetny deklamator.

W latach 20. i 30. ubiegłego stulecia Ossorya-Brochocki działał także jako dziennikarz. Swoje artykuły i satyry publikował w takich periodykach jak „Kolce”, „Momus”, „Diabeł”, „Kukiełki” czy „Karuzela”. Należał do współzałożycieli dziennika „Wieczór Warszawski”, w którym swoje teksty podpisywał pseudonimem Roch Brostan.

Jego wielką pasją była ochrona praw autorskich. To on zaproponował powołanie stowarzyszenia, które regulowałoby zasady funkcjonowania twórców, odtwórców i wytwórców – czyli Związku Autorów Kabaretowych, przemianowanego później na Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAIKS). Sam pracował w ZAIKS-ie do 1935 roku, pełniąc do tego czasu różne funkcje.

Prowadził powszechnie znaną i cenioną w kręgach artystycznych oraz wśród warszawskiej publiczności działalność literacką. Pisał między innymi wiersze, monologi i komedyjki. Do jego najbardziej znanych utworów należą te opublikowane w tomach Kuplety Antka, Rzeczy wesołe i smutniejsze, Cuda Olimpu i Narada u Grzegorza. Za swoją działalność został w 1929 roku odznaczony przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego srebrnym Krzyżem Zasługi.

Stanisław Ossorya-Brochocki zmarł w Warszawie 8 kwietnia 1944 roku Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej.

Założyciel ZAiKS-u. Od 1927 roku członek honorowy ZAiKS-u.