Konrad Tom

(właśc. Konrad Runowiecki). Aktor, scenarzysta, reżyser filmowy, piosenkarz, autor tekstów kabaretowych i piosenek. Urodził się 9 kwietnia 1889 roku w Warszawie, w zamożnej rodzinie handlowców. Ukończył szkołę handlową Zgromadzenia Kupców w Warszawie, jednak nigdy nie wykonywał wyuczonego zawodu. W 1909 roku rozpoczął naukę aktorstwa w Szkole Aplikacyjnej przy warszawskim Konserwatorium. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Arnoldem Szyfmanem w kabarecie Momus. Zaprzyjaźnił się też z Jerzym Boczkowskim, z którym współpracował przez całe dwudziestolecie międzywojenne. Wspólnie napisali słynną piosenkę Na Czerniakowskiej, do której Boczkowski stworzył muzykę, a Tom napisał tekst.

W 1910 roku Konrad Tom występował jako aktor na prowincji, a później na scenie łódzkiego teatrzyku Bi-Ba-Bo. Pisał też do gazet. W latach 1909–1914 jego artykuły publikowano w „Gazecie Łódzkiej” i „Nowym Kurierze Łódzkim”, a także w redagowanym przez niego „Tygodniku Śmiechu”.

W 1919 roku Jerzy Boczkowski zaprosił go do pracy w teatrze Qui Pro Quo, z którym był związany do końca jego istnienia, choć w tym okresie występował też w innych teatrach.

W 1924 roku wyreżyserował w Teatrze Nowości pierwszą warszawską rewię w paryskim stylu Pipman szaleje. W roku 1925 stworzył z Andrzejem Włastem rewiowy teatr Perskie Oko, w którym występowało wiele dotychczasowych gwiazd Qui Pro Quo.

Tom był jednym z najsłynniejszych ludzi polskiego kabaretu dwudziestolecia międzywojennego i jednym z najwybitniejszych aktorów specjalizujących się w szmoncesie. Wiele lat po wojnie Edward Dziewoński i Wiesław Michnikowski z kabaretu Dudek przypomnieli jedno ze szmoncesowych arcydzieł Toma – słynny dialog Sęk.

Pisał scenariusze, dialogi, reżyserował i grał w ponad czterdziestu polskich filmach, m.in. Ada! To nie wypada!, Pani minister tańczy.

Prywatnie mąż Zuli Pogorzelskiej, nad której karierą czuwał do końca jej życia.

Po wybuchu wojny znalazł się we Lwowie, gdzie został kierownikiem artystycznym Teatru Miniatury. W 1942 roku wraz armią generała Andersa przeszedł szlak przez Bliski Wschód aż do Włoch.

Na emigracji, w 1946 roku, Konrad Tom napisał scenariusz filmu Wielka droga w reżyserii Michała Waszyńskiego o losach ludzi wysiedlonych na Sybir, którzy przetrwali wygnanie i dostali się do Armii generała Andersa. W filmie po raz pierwszy zabrzmiała piosenka Czerwone maki.

W 1948 roku władze PRL pozbawiły go polskiego obywatelstwa. Nie zrezygnował jednak z aktywności artystycznej, współpracował z polskimi zespołami, pisał felietony do prasy polonijnej. W 1951 roku przeniósł się do USA i osiadł w Kalifornii.

Zmarł w sierpniu 1957 roku w Los Angeles. Został pochowany na cmentarzu żydowskim Hillside Memorial Park.