Kalendarium

18 marca 1918

W gościnnej sali kawiarni artystycznej Udziałowa w Warszawie grupa twórców powołuje do życia Związek Autorów Kabaretowych. Założycielami są satyrycy, aktorzy, muzycy i konferansjerzy związani z szybko powstającymi i popularnymi teatrzykami i kabaretami warszawskimi: Stanisław Ossorya-Brochocki, Jan Stanisław Mar, Władysław Jus-Juwiler, Tadeusz Kończyc, Konrad Tom, Andrzej Włast, Stanisław Ratold, Julian Tuwim, Anda Kitschman (jedyna kobieta w tym gronie), prawnicy Gustaw Beylin, Kazimierz Wroczyński i Jan Lesman, znany później pod nazwiskiem Jan Brzechwa. ZAiKS skupia wtedy wyłącznie autorów literackich małych form. Niebawem dołączą do nich kompozytorzy muzyki lekkiej.

Inicjator powołania związku broniącego praw twórców, Stanisław Ossorya-Brochocki, urodził się w 1881 roku; był aktorem, konferansjerem, deklamatorem, autorem wierszy i monologów, organizatorem koncertów, kierował wieloma teatrzykami i kabaretami. W ZAiKS-ie pełnił funkcję sekretarza, sekretarza generalnego, a na mocy umowy zawartej z nim w 1929 roku – dyrektora zarządzającego. Walne Zebranie w 1936 roku wybrało go znów sekretarzem generalnym Związku. Zmarł w kwietniu 1944 roku w wyniku choroby płuc.

20 czerwca 1919

Formuje się czteroosobowa Komisja Organizacyjna z Kazimierzem Wroczyńskim – satyrykiem, dramaturgiem, krytykiem teatralnym i twórcą kabaretowym – jako przewodniczącym. Komisja ma zająć się podstawowymi sprawami nowej organizacji: statutem, listą członków, terminami spotkań, wysokością składek itp.

19 września 1919

Związek Autorów Kabaretowych oficjalnie zmienia nazwę na Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych, w skrócie ZAiKS. W opracowanym przez Gustawa Beylina statucie od początku podkreśla się, że „związek ma stać na straży interesów moralnych i materialnych autorów i kompozytorów, zasilających swymi utworami repertuar teatrzyków literackich, estrad i scen kabaretowych”.

1918–1921

ZAiKS zawiera umowy z teatrami Warszawy, Lwowa i Lublina, kontaktuje się z impresariatem scen polonijnych w USA. Kilkakrotnie występuje na drogę sądową, gdy organizatorzy widowisk próbują obejść tabele tantiemowe. Praca jest trudna, o czym świadczy wysokość obrotu rocznego: w 1918 roku wynosił on dziesięć marek polskich. Nad interesami poza Warszawą czuwa sześć jednoosobowych agencji ZAiKS-u w województwach: poznańskim, pomorskim, krakowskim, lwowskim, łódzkim i górnośląskim.

28 stycznia 1920

Polska staje się sygnatariuszem Konwencji Berneńskiej, międzynarodowej umowy dotyczącej ochrony dzieł literackich i artystycznych, uchwalonej w Bernie w 1886 roku. Jej podpisanie znacznie ułatwiło ZAiKS-owi starania o wprowadzenie jednolitej wykładni przepisów chroniących prawa twórców. Ratyfikacja Konwencji w jej redakcji rzymskiej z 2 czerwca 1928 roku nastąpiła w Polsce 5 marca 1934 roku.

13 maja 1921

ZAiKS, do tej pory działający jako „organizacyjna wspólnota ludzi sztuki” bez stałej siedziby, otrzymuje osobowość prawną, a jego statut zostaje zatwierdzony. Liczba członków wzrasta z trzydziestu siedmiu (w pierwszym roku istnienia) do stu dziesięciu. Od 1 czerwca 1922 roku oficjalnym adresem ZAiKS-u stają się dwa wynajmowane pokoje przy ulicy Brackiej 5.

4 czerwca 1921

I Zwyczajne Walne Zgromadzenie wybiera Kazimierza Wroczyńskiego na stanowisko prezesa Zarządu.

1925

Zasadność zawarcia umowy ze Stowarzyszeniem nie jest oczywista dla Polskiego Radia, emitującego próbne programy na terenie Warszawy, a wkrótce wyposażonego w koncesję na objęcie programem radiowym całej Polski. Jak gorzko wspomina Jan Wroczyński, brat pierwszego prezesa ZAiKS-u: „Nawet świeżo utworzone Polskie Radio uchyliło się przed godziwym wynagrodzeniem bezbronnych autorów”. Po początkowych „trudnych relacjach” ZAiKS-u i Polskiego Radia udało się w latach 20. zawrzeć umowę, która praktycznie tylko z małymi przerwami obowiązuje do dziś.

29 marca 1926

Dzięki staraniom m.in. ZAiKS-u dochodzi do ogłoszenia Ustawy o Prawie Autorskim; jej art. 61 wyraźnie nakładał odpowiedzialność karną na wszystkich uchylających się od płacenia tantiem należnych twórcom. Czas trwania majątkowego prawa autorskiego określono na pięćdziesiąt lat od śmierci twórcy lub wydania utworu.

wrzesień 1926

Warszawa gości uczestników Międzynarodowego Kongresu Praw Autorskich, a właściwie XXXV Kongresu ALAI (Association Litteraire et Artistique Internationale, założonej w 1878 roku w Paryżu przez Victora Hugo i istniejącej do dziś), odbywającego się pod protektoratem prezydenta Ignacego Mościckiego. Spotkanie to potwierdza formalnie wcześniejsze kontakty ZAiKS-u z zagranicznymi partnerami, w tym przede wszystkim z francuskim SACEM i angielskim PRS.

jesień 1926

Na Międzynarodowym Kongresie Autorów Dramatycznych w Paryżu nie brakuje przedstawiciela ZAiKS-u. Jest nim Kazimierz Wroczyński, który rok później (w maju 1927 roku) w Rzymie deklaruje przystąpienie ZAiKS-u do powołanej na paryskim kongresie Międzynarodowej Konfederacji Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów (CISAC); jej członkiem ZAiKS pozostaje do dziś. W ukonstytuowanych po 1926 roku władzach CISAC zasiądą również Polacy: Jerzy Boczkowski, Jan Brzechwa, Walery Jastrzębiec-Rudnicki i Adam Wieniawski. Członkowie ZAiKS-u dwukrotnie pełnią funkcje prezydentów CISAC-u: Karol Małcużyński, dziennikarz i wieloletni prezes ZAiKS-u (w latach 1980-1982), i Andrzej Szczypiorski, pisarz i do swojej śmierci przewodniczący Rady Stowarzyszenia (w latach 1997-2000).

25 listopada 1926

Walne Zebranie przedłuża kadencję Kazimierza Wroczyńskiego jako prezesa Zarządu.

1927

ZAiKS przenosi się do własnego lokalu przy ulicy Żurawiej 33. Gdy ten niebawem okazuje się za mały, Stowarzyszenie zajmuje lokal przy Wilczej 9a. Nawiązuje stałą współpracę z Amerykańskim Stowarzyszeniem Kompozytorów, Autorów i Wydawców ASCAP. Do końca lat 30. ZAiKS podpisuje dwadzieścia siedem umów o wzajemnej reprezentacji z zagranicznymi organizacjami.

Pierwsze Członkostwa Honorowe ZAiKS-u otrzymują m.in. francuscy prawnicy Albi-Jean Bernard i Henri Moreau z władz SACEM, którzy pomagali wprowadzić nasz związek na europejskie salony, oraz Towarzystwo Dziennikarzy i Literatów Polskich. Wyróżnienia te przyznano do dziś pięćdziesięciu trzem wybitnym postaciom kultury.

zima 1927

ZAiKS zawiera nowatorską umowę z Zarządem Związku Polskich Zrzeszeń Teatrów Świetlnych (tak nazywano pierwsze kina). Na jej mocy inkasuje dla reprezentowanych przez siebie twórców cztery procent od gaż muzyków zatrudnionych w orkiestrach kinowych.

1928

Uchwała Walnego Zgromadzenia członków ZAiKS-u powołuje do życia specjalny Fundusz Budowy Domu Autora, oparty o dobrowolne składki. Nie przynosi to spodziewanych efektów, dlatego Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie zwołane w styczniu 1930 roku uchwala pobieranie jednego procenta od wszystkich członków przy corocznym rozliczaniu tantiem.

2 czerwca 1928

W Rzymie sygnatariusze Konwencji Berneńskiej – m.in. dzięki inspiracji płynącej z polskiej ustawy z 1926 roku i zaangażowaniu polskiej delegacji do redakcji przepisów – uchwalają nowelizację jej dotychczasowej wersji, uznając międzynarodowy standard ochrony praw osobistych twórców oraz poszerzając zakres ich praw majątkowych (Polska ratyfikowała tekst rzymski dopiero w 1935 roku).

lata 30.

Początek aktywnej walki ZAiKS-u z piractwem – dotychczasowe metody kontroli producentów płyt gramofonowych, filmów i fotografii były nieskuteczne, Stowarzyszenie korzysta więc z doświadczeń bratnich organizacji zagranicznych (wysyłając np. swoich delegatów do Francji, by zapoznali się z działaniami tamtejszej organizacji Edifo).

17 maja 1932

Walne Zebranie na prezesa Zarządu wybiera Tadeusza Kończyca, poetę, tekściarza, recenzenta teatralnego „Kuriera Warszawskiego”, kierownika literackiego wielu teatrów.

1932

Zostaje powołana Komisja Repartycyjna, która opracowuje tzw. Statut Repartycyjny, ustalający zasady podziału kwot i nakazujący prowadzenie szczegółowej kartoteki. Suma pobrana przez ZAiKS dla twórców w tym roku, piętnaście lat od powołania Stowarzyszenia, wynosi 720 tysięcy złotych.

1933

Z inicjatywy ZAiKS-u dochodzi w Pradze do spotkania przedstawicieli polskich, czeskich i rumuńskich organizacji broniących praw autorskich. Dotyczy ono wspólnego funkcjonowania w strukturach CISAC.

zima 1933

Adres ZAiKS-u zmienia się ponownie – ostatnią przedwojenną siedzibą jest czwarte piętro kamienicy przy Focha 2 (dziś Moliera), róg Trębackiej. Jego największą, nader często wspominaną atrakcją była winda zatrzymująca się w centrum hallu-poczekalni.

czerwiec 1934

W Warszawie obraduje IX Kongres CISAC-u, w którym biorą udział delegacje dwudziestu sześciu związków autorskich i kompozytorskich, w tym trzy z USA (ZAiKS starał się również o zaproszenie delegacji z ZSRR; przepisom prawa autorskiego w tym państwie specjalny referat poświęca Jan Lesman). Dwa tragiczne wydarzenia, które rzucają cień na przebieg kongresu, to nieoczekiwany zgon – w dniu otwarcia – honorowego gościa z Francji Celestina Jouberta, prezesa I Federacji (części CISAC), oraz polityczne morderstwo ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego, dokonane tuż przed zamknięciem kongresu.

1936

Walne Zebranie wybiera kompozytora i dyrektora teatralnego Jerzego Boczkowskiego na prezesa Zarządu, zaś Adama Wieniawskiego na przewodniczącego Rady.

1937

Rozgłośnia w Rio de Janeiro (Brazylia) wprowadza do programu stałą godzinę polską „Hora poloneza” – to pomysł mieszkającego w Brazylii byłego wiceprezesa ZAiKS-u Jerzego Kossowskiego.

1 kwietnia 1937

ZAiKS liczy 547 członków. 1 czerwca lista członków obejmuje 672 nazwiska, do 11 maja 1939 roku przyjęto kolejnych 79 (razem 751). Nad działaniami ZAiKS-u czuwa tuzin dyrekcji okręgowych, odpowiedzialnych za okręgi: białostocki, kielecko-radomski, krakowsko-śląski, lubelski, łódzki, poleski, pomorsko-bydgoski, poznański, warszawski (bez m.st. Warszawy), wileńsko-nowogródzki, wołyński, wschodniomałopolski.

kwiecień 1937

Ukazuje się pierwszy numer „Kwartalnego Biuletynu Związku Autorów, Kompozytorów i Wydawców ZAiKS” pod redakcją Jana Lesmana (Brzechwy). „W praktyce ukazywał się raz do roku i do września 1939 roku ujrzały światło dzienne niestety tylko trzy numery”, napisze z żalem Tadeusz Żeromski w tomie ZAiKS lat międzywojennych (2009).

13 listopada 1937

W ZAiKS-ie powstaje Referat Informacyjno-Prasowy, do którego zadań należy „gromadzenie materiału statystycznego; prowadzenie kartoteki informacyjnej; udzielanie informacji o działalności ZAiKS-u; przechowywanie komunikatów, wycinków, informacji prasowych; redagowanie i nadawanie komunikatów; dostarczanie materiałów do konferencji prasowych”.

1938

ZAiKS liczy osiem sekcji: kompozytorów muzyki poważnej (zawiązała się dopiero w latach dwudziestych); muzyki lekkiej; autorów sztuk całospektaklowych; sztuk mniejszych; wydawców nut; literatów i dziennikarzy; filmową oraz żywego słowa (nigdy nie wyszła poza sferę planowania). Powstaje Agencja Teatralna i Filmowa ZAiKS-u sp. z o.o., jej zadania to: „plasowanie sztuk teatralnych polskich za granicą, lektura i plasowanie sztuk zagranicznych w Polsce, pośredniczenie pomiędzy twórcami a wytwórniami filmowymi itd.”. Działania Agencji reaktywowano w 1946 roku, została zlikwidowana w 1996 roku z powodów finansowych.

19 maja 1939

Przekazanie ufundowanego za dwadzieścia dwa tysiące złotych dla LOPP (Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej) samolotu RWD17 „ZAiKS”.

26 maja 1939

Walne Zgromadzenie utrzymuje dotychczasowy skład władz ZAiKS-u: prezes Jerzy Boczkowski, dyrektor generalny Walery Jastrzębiec-Rudnicki.

wrzesień 1939

Wybuch drugiej wojny światowej przerywa normalne funkcjonowanie Stowarzyszenia. Zarząd Główny postanawia wypłacić swym urzędnikom trzymiesięczną gażę ewakuacyjną i świadczenia socjalne. Zabezpieczeniem funduszy związkowych obciążono bank i kilku zaufanych pracowników.

25 września 1939

Bombardowanie niszczy siedzibę ZAiKS-u, a pożar trawi całe archiwum. Na specjalnie zwołanym 12 października posiedzeniu Zarządu ustalono, że zgodnie ze statutem ZAiKS istnieje nadal, umowy z personelem zostają rozwiązane, a funkcjonowanie biura opierać się będzie o pracę bezpłatną. Znaleziono środki na zapomogi i kredyty dla najbardziej potrzebujących członków. Władze okupacyjne próbują skaptować poszczególnych członków do współpracy, a gdy ta próba się nie powodzi, likwidują związek i zastępują go niemiecką agencją, która korzysta z bankowych depozytów ZAiKS-u. Żaden z zagranicznych związków nie uznaje jednak skreślenia ZAiKS-u z rejestru CISAC, czego domagali się hitlerowcy, ani też nie przekazuje im należności pobieranych dla polskich twórców. „Dla mnie ZAiKS nie może być uważany jako nieistniejący”, odpisuje 1 czerwca 1940 roku sekretarz generalny CISAC Ugo Gheraldi na list dyrektora niemieckiej Stegmy. Interesów naszych twórców bronili w czasie wojny m.in. Włosi.

1939

Kolejne posiedzenia Zarządu Głównego odbywają się 28 sierpnia, 4 i 6 września, 12, 16 i 23 października oraz 13 listopada. To ostatnie przynosi protokół otwarcia kas ogniotrwałych, wydobytych spod gruzów spalonego biura ZAiKS-u.

18 maja 1945

W Warszawie reaktywowano Zarząd Główny. Dokonali tego ludzie ocaleli z pożogi – co piąty członek ZAiKS-u nie przeżył wojny, zamordowany lub zaginiony. Na pierwszym po wojnie Walnym Zebraniu przewodniczącym Zarządu zostaje Jerzy Boczkowski, Rady Naczelnej – Adam Wieniawski, zaś dyrektorem generalnym Walery Jastrzębiec-Rudnicki. Boczkowski i Jastrzębiec-Rudnicki niejako wracają do pracy – pełnili te stanowiska we wrześniu 1939 roku. Biuro – wyposażone w dwie maszyny do pisania i powielacz – znajduje się początkowo w prywatnym mieszkaniu Rudnickiego przy Chmielnej 25. Mecenas Jan Brzechwa szykuje tam projekty umów z agencjami, wydawnictwami i wytwórniami.

1945

Na mocy uchwał Zarządu podjętych podczas pierwszych po wojnie Walnych Zebrań (18 maja 1945 roku i 30 maja 1946 roku) zarządzono powołanie dyrekcji okręgowych z siedzibami w Bydgoszczy, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Sopocie, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu i Zielonej Górze, a także inspektoratów (w Białymstoku, Olsztynie i Rzeszowie) oraz przedstawicielstw okręgowych (w Kielcach i Koszalinie). Funkcjonują one na zasadzie istniejących przed wojną dyrekcji, obejmując tereny w nowych granicach administracyjnych państwa.

1945

Stowarzyszenie otwiera pierwszy Dom Pracy Twórczej – określenie wymyśla Walery Jastrzębiec-Rudnicki – w Chojnastach koło Cieplic (czynny do lat 70.). „Depetami” zawiaduje Komitet Opiekuńczy Funduszu Domu Autora (powołany w 1928 roku), dziś znany jako Komisja ds. Domów Pracy Twórczej.

Gości „depetów” ZAiKS-u długo by wymieniać: Stanisław Lem, Sławomir Mrożek, Wisława Szymborska, Julian Tuwim, Jan Brzechwa, Jarosław Iwaszkiewicz, Jerzy Andrzejewski, Kornel Filipowicz, Aleksander Bardini, Leon Kruczkowski, Wiesław Myśliwski, Jacek Cygan, Edward Dwurnik, Wojciech Kilar, Stefan Kisielewski, Marek Koterski, Zbigniew Lengren, Janusz Minkiewicz, Zofia Niwińska, Marek Nowakowski, Agnieszka Osiecka, Daniel Passent, Andrzej Poniedzielski, Tadeusz Różewicz, Irena Santor, Maciej Słomczyński, Antoni Słonimski, Ludwik Starski, Wiktor Woroszylski, Jan „Ptaszyn” Wróblewski i wielu innych, co daje wyobrażenie o środowisku twórców skupionych wokół ZAiKS-u. Dzisiaj Stowarzyszenie dysponuje domami w Krynicy, Ustce, Sopocie, Zakopanem i Konstancinie-Jeziornie.

7 stycznia 1946

Na mocy decyzji Prezydenta m.st. Warszawy na podstawie art. 21 Prawa o stowarzyszeniach z 1932 roku zarejestrowano i wpisano do Rejestru Stowarzyszeń i Związków „Związek Autorów, Kompozytorów i Wydawców ZAiKS”.

maj 1946

Zostaje wydany dekret państwowy „o zawieszeniu mocy niektórych umów wydawniczych w dziedzinie literackiej”, odbierający ZAiKS-owi prawa autorskie do wydań najbardziej popularnych autorów (m.in. Konopnickiej, Orzeszkowej, Prusa, Reymonta, Sienkiewicza). Pozwala to ministrowi kultury arbitralnie ustalać np. wysokości nakładów i opłat autorskich.

30 maja 1946

Walne Zebranie utrzymuje dotychczasowy skład władz ZAiKS-u: prezes Zarządu Jerzy Boczkowski, prezes Rady Adam Wieniawski, dyrektor generalny Walery Jastrzębiec-Rudnicki.

jesień 1946

ZAiKS otwiera biuro przy ulicy Śniadeckich 10, zajmujące parter i piętro budynku. Siedzibę znalazł Ryszard Rokicki, późniejszy wieloletni (do 1994 roku) zastępca dyrektora generalnego Stowarzyszenia, który doprowadził również do przenosin do Domu pod Królami w 1962 roku, gdzie Stowarzyszenie mieści się do dziś. Budynek, dawny gmach Biblioteki Załuskich, straszył po wojnie wypalonymi ścianami. Rokicki załatwił przydział i ekipy remontowe, odbudowę sfinansowano z własnych środków Stowarzyszenia, dołożyły się również bratnie organizacje zagraniczne – prawo obowiązujące wówczas w PRL zabraniało przekazywania za granicę honorariów w dewizach (twórca mógł odebrać je w Polsce w złotówkach), zachodnie towarzystwa zgodziły się więc przekazać część należnych im sum na odbudowę siedziby polskiego partnera.

grudzień 1946

Drugi Dom Pracy Twórczej wydzierżawiony przez ZAiKS w Ustce (w 1963 roku dom został przekazany ZAiKS-owi w dzierżawę wieczystą, zakupiono go w 1978 roku).

18 stycznia 1948

Po rezygnacji Jerzego Boczkowskiego stanowisko przewodniczącego Zarządu obejmuje – wybrany na Nadzwyczajnym Walnym Zebraniu – Stanisław Ryszard Dobrowolski.

1948

W Ustroniu Morskim wynajęto dwa budynki na Domy Pracy Twórczej, z których jeden, tuż przy plaży, nieoczekiwanie zmył sztorm. Z drugiego po latach zrezygnowano.

1949

ZAiKS rozrasta się do piętnastu sekcji, obejmując m.in. wydawców nut oraz inscenizatorów twórczych. Największa z nich, sekcja literacka, liczy ponad 720 członków i jest, jak można wyczytać w „Biuletynie ZAiKS-u”, liczniejsza od Związku Literatów Polskich. Dziś Stowarzyszenie skupia 14 sekcji.

26 maja 1949

Walne Zebranie. Po wyborach Zarządowi przewodniczy Stanisław Ryszard Dobrowolski, Radzie – Jarosław Iwaszkiewicz, dyrektorem generalnym pozostaje Walery Jastrzębiec-Rudnicki, który nieoczekiwanie 30 listopada zostaje aresztowany na podstawie sfingowanych zarzutów.

przełom lat 40. i 50.

To okres subtelnego, acz skutecznego oporu członków i władz Stowarzyszenia przed zakusami socjalistycznego państwa i rządzącej partii, chcących odebrać ZAiKS-owi możliwość reprezentowania twórców i stłamsić jego niezależność.

1950

Powstają Domy Pracy Twórczej w Zakopanem – jako pierwszy wydzierżawiono pensjonat Bel Ami, cztery lata później Halamę (kupioną na własność w 1958 roku), w 1957 roku (po rezygnacji z Bel Ami) zakupiono Orlika.

10 lipca 1952

Ogłoszenie Ustawy o prawie autorskim, podpisanej przez prezydenta Bolesława Bieruta i premiera Józefa Cyrankiewicza. Zastąpiła ona obowiązującą do tego czasu Ustawę z 29 marca 1926 roku. Nowa ustawa rozwiązuje wszystkie umowy o przeniesienie praw autorskich zawarte przed 22 lipca 1944 roku, ogranicza również drastycznie czas trwania autorskich praw majątkowych do dwudziestu lat od opublikowania utworu lub śmierci jego autora.

14 grudnia 1952

Wybory Walnego Zebrania utrzymują Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego na stanowisku przewodniczącego Zarządu, Radzie przewodniczy Jan Brzechwa, dyrektorem zostaje Edward Kozikowski.

13 maja 1956

Walne Zebranie przynosi zmiany: przewodniczącym Zarządu zostaje Wawrzyniec Żuławski, Radzie przewodniczy Stanisław Ryszard Dobrowolski, dyrektorem pozostaje Edward Kozikowski.

1956

Na kongresie CISAC-u w Hamburgu ZAiKS reprezentują prezes Żuławski i wiceprzewodniczący Rady Jan Brzechwa. „Sukces, jaki osiągnęli, przeszedł wszelkie oczekiwania – pisał w 1957 roku Jerzy Jurandot. – Powiązali zerwane nici, naprawili stosunki z wszystkimi związkami, w wyniku niełatwych i nie zawsze przyjemnych pertraktacji zdołali uzyskać bonifikatę prawie całej zaległości. Umożliwili ZAiKS-owi dalsze normalne pełnienie jego obowiązków”.

jesień 1956

Walery Jastrzębiec-Rudnicki przedkłada projekt noweli Ustawy o prawie autorskim z 1952 roku, próbując poluzować nieco rygory stalinowskiej administracji. Projekt nie doczeka się realizacji.

6 października 1957

Walne Zebranie zwołane po tragicznej śmierci Wawrzyńca Żuławskiego w Alpach – prezes ZAiKS-u, kompozytor i pisarz, był alpinistą i ratownikiem górskim. Zginął 18 sierpnia 1957 roku, przysypany lawiną lodową w masywie Mont Blanc podczas akcji ratunkowej, w czasie której bezskutecznie szukano trzech zaginionych wspinaczy. Zarządowi przewodniczy Jan Brzechwa, dyrektorem generalnym zostaje ponownie Walery Jastrzębiec-Rudnicki (zaczął sprawować tę funkcję 1 marca 1957 roku).

1959

Walne Zebranie wybiera nowe władze. Zarządowi nadal przewodniczy Jan Brzechwa, Radę prowadzi Jerzy Zawieyski. Dyrektorem pozostaje Walery Jastrzębiec-Rudnicki.

grudzień 1959

ZAiKS kupuje willę Halniak w Krynicy Górskiej, po remoncie zamienioną w wygodny i lubiany DPT.

1960

Miejska Rada Narodowa w Sopocie przyznaje ZAiKS-owi nieruchomość przy Powstańców Warszawy 29, do dziś jeden z najpopularniejszych DPT Stowarzyszenia.

maj 1961

Na VI Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie ZAiKS prowadzi stoisko informacyjne dla obsługi wydawców zagranicznych w zakresie kwestii związanych z prawem autorskim.

1961

ZAiKS staje się właścicielem willi As w Konstancinie (dzierżawionej od 1960 roku), która po dokupieniu ogrodu i dobudowaniu w 1978 roku budynku hotelowego jest ulubionym miejscem pracy wielu twórców, m.in. Tadeusza Różewicza, który spędzał tam co roku cały maj.

Członkowie ZAiKS-u wspierają sumą 1 110 016 złotych Społeczny Fundusz Budowy Szkół Tysiąclecia.

30 maja 1962

Decyzją Walnego Zebrania prezesem Zarządu zostaje Stanisław Ryszard Dobrowolski, Rady – Jerzy Zawieyski, zaś stanowisko dyrektora generalnego obejmuje Edward Wierzchoń.

4 grudnia 1962

Uroczyste otwarcie i przekazanie do eksploatacji Domu pod Królami, siedziby Dyrekcji Generalnej Stowarzyszenia przy ulicy Hipotecznej 2 w Warszawie.

1 stycznia 1965

Utworzenie Agencji Autorskiej, zajmującej się m.in. umowami licencyjnymi na przekłady polskich powieści i sztuk teatralnych, ilustracji książkowych, plasowaniem utworów polskich na zagranicznych antenach radiowych i telewizyjnych, publikowaniem monografii twórców i katalogów sztuki polskiej, propagandą muzyki polskiej (poprzez Dział Muzyczny), publikacją biuletynu informacyjnego „Nowe sztuki” (przedstawiającego utwory teatralne z zasobów ZAiKS-u), jak również organizacją spotkań krytyków, sympozjów, seminariów polonistycznych dla tłumaczy, wystaw itp. „Agencja Autorska jest faktycznie własnością Stowarzyszenia, organicznym elementem ZAiKS-u, kierowana jest wspólnie przez ZAiKS i MKiS” – przedstawiał Agencję w swym wystąpieniu na Walnym Zgromadzeniu prezes ZAiKS-u Stanisław Ryszard Dobrowolski. Na czele Agencji stanął Michał Rusinek, pisarz, poeta, członek władz Stowarzyszenia. Agencja przestanie istnieć w latach 80. z przyczyn ekonomicznych.

13 czerwca 1965

Walne Zebranie ponownie wybiera na prezesa Zarządu Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego, Rady – Jerzego Zawieyskiego, a dyrektorem generalnym zostaje Edward Wierzchoń. W swym sprawozdaniu prezes oficjalnie potwierdza rezygnację z budowy Domu Autora.

5–8 sierpnia 1965

I Międzynarodowy Zjazd Tłumaczy Literatury Polskiej (jego organizatorem jest Agencja Autorska ZAiKS-u) – w Domu pod Królami ponad dwustu uczestników z całego świata bierze udział w obradach i spotkaniach i ogląda książkowe ekslibrisy, których wystawę przygotowano obok pokazu 1500 książek polskich pisarzy w przekładach na siedemdziesiąt języków. Od 9 do 12 listopada Zjazd jest kontynuowany w Krakowie.

1966

Stowarzyszenie zaczyna przyznawać swoje nagrody, początkowo honorując tłumaczy literatury (na język polski i z języka polskiego). Nowe kategorie wyróżnień przyrastały z czasem: w dziedzinie varsavianów (1988, jej patronem został Karol Małcużyński), za popularyzację polskiej twórczości rozrywkowej (1990), w dziedzinie choreografii (2001), za propagowanie polskiej muzyki współczesnej (2006), w dziedzinie sztuk wizualnych (2010), w dziedzinie piśmiennictwa filmowego (2011, nadano jej imię Krzysztofa Teodora Toeplitza) i w dziedzinie twórczości dla dzieci (2013). Lista laureatów przekroczyła już trzysta osób. Stowarzyszenie przyznaje również Nagrody Specjalne.

sierpień 1967

Stowarzyszenie decyduje o przyznaniu nagrody dla twórców polskiej piosenki, która zajmie jedno z trzech pierwszych miejsc w pierwszym dniu Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. Zwycięża śpiewany przez Danę Lerską utwór "Po prostu jestem" (słowa: Wojciech Młynarski, muzyka: Adam Sławiński).

26 maja 1968

Walne Zebranie wybiera na przewodniczącego  Zarządu Tadeusza Wojciecha Maklakiewicza, a przewodniczącego Rady – Jana Dobraczyńskiego. Od tego roku dyrekcję generalną prowadzi Witold Kołodziejski (który swą funkcję będzie pełnić do 31 sierpnia 2011 roku).

lata 60.

Czas starań o „ucywilizowanie rynku pirackiego”, np. kontrolę wytwórców pocztówek dźwiękowych. Także użytkownicy starali się nie płacić należnych wynagrodzeń z tytułu wykonań publicznych, do tego dokumentacja programowa tych imprez była na żenująco niskim poziomie. ZAiKS, walcząc konsekwentnie o wysoki poziom, wymusza na ministerstwie decyzję o konieczności każdorazowego zatwierdzania programów nie tylko przez MKiS, ale także przez ZAiKS.

18 grudnia 1970

Uchwałą Rady Stowarzyszenia zostaje powołany Fundusz Popierania Twórczości. Celem statutowym Funduszu jest m.in. udzielanie pomocy, inicjowanie i wspomaganie dziedzin twórczości o trwałych wartościach kulturalnych, propagowanie twórczości polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem tych rodzajów, które reprezentują wysokie walory artystyczne i wychowawcze, udzielanie pomocy finansowej instytucjom i twórcom, propagującym kulturę polską, a także otaczanie szczególną opieką wartościowych i ambitnych w formie i treści utworów artystycznych. Fundusz Popierania Twórczości nie ma nic wspólnego z przypominanym nieraz a powołanym w 1959 roku Funduszem Pomocy Koleżeńskiej, którego celem była pomoc członkom Stowarzyszenia. Fundusz Pomocy Koleżeńskiej zakończy działalność 31 grudnia 2003 roku. Jednocześnie działa jednak system zapomóg, ratujący twórców w trudnych sytuacjach życiowych.

13 czerwca 1971

Wybrany na przewodniczącego Zarządu Karol Małcużyński („prezes ZAiKS-u to trochę więcej niż minister kultury” mawiał) prowadzi skuteczne protesty przeciw narzucanym przez władze ograniczeniom praw twórców, m.in. urągającym normom prawnym umowom z Telewizją Polską (chodziło o żądanie dostarczenia przez twórcę dzieła „w formie całkowicie rozpracowanej, odpowiadającej wszelkim wymogom artystyczno-programowo-ideologicznym”, co budziło uzasadnione obawy, że dominować będzie ideologia). Walne Zebranie ponownie wybiera Jana Dobraczyńskiego na przewodniczącego Rady.

15 grudnia 1974

Kolejne Walne Zebranie nie wprowadza zmian wśród naczelnych władz ZAiKS-u.

4 czerwca 1978

Zjazd Delegatów – od tego dnia taką nazwę nosić będą zebrania wyborcze, podsumowujące kolejne kadencje władz. I Zjazd ponownie wybiera Karola Małcużyńskiego na stanowisko przewodniczącego Zarządu, a Janowi Dobraczyńskiemu powierza funkcję przewodniczącego Rady.

lata 70.

Czas licznych procesów o motywach politycznych, jakimi nękano członków ZAiKS-u (przykładem może być głośna sprawa o pomówienie, jaką płk. Jerzemu Putramentowi wytoczył Stefan Kisielewski – partyjny pisarz zarzucił „Kisielowi”, że na łamach niemieckiego „Spiegla” opowiedział się za pójściem w 1939 roku razem z Niemcami na Rosję. Dzięki udziałowi prawników Stowarzyszenia Putrament musiał swoje oskarżenie odwołać – i przyznać, że inkryminowanego tekstu w ogóle nie czytał).

Powstaje cennik prac fotograficznych, przyjęty przez środowisko w całej Polsce, także przez Centralną Agencję Fotograficzną. Będzie obowiązywał do 1994 roku, kiedy wejdzie w życie nowelizacja Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Na jej mocy nowy cennik przygotuje ZPAF. Obecnie brak obowiązującego cennika – o wszystkim decyduje rynek.

7 listopada 1980

Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Karol Małcużyński zostaje wybrany prezesem CISAC na XXXII Kongresie Konfederacji w Senegalu (pełni tę funkcję do 1982 roku, przez jedną dwuletnią kadencję).

13 grudnia 1981

Do tej daty siedzibę w Domu pod Królami miał sztab organizacyjny Kongresu Kultury Polskiej. Kongres zwołał Komitet Porozumiewawczy Stowarzyszeń Twórczych i Naukowych. Przygotowywali go merytorycznie m.in. członkowie Stowarzyszenia: Krzysztof Penderecki, Klemens Szaniawski, Karol Małcużyński, Witold Lutosławski i Andrzej Szczepkowski. ZAiKS, traktowany jako ogniwo światowego systemu ochrony praw autorskich, przetrwał stan wojenny. Zbierał głównie środki na działalność społeczną: wypłacał zapomogi i zaliczki, udzielał pożyczek, kierował rozdziałem paczek przesyłanych przez bratnie związki z zagranicy. Udało się nawet wynegocjować z ministrem finansów rewaloryzację sald i bankowego oprocentowania rachunków ZAiKS-u.

25 marca 1982

„Rada Stowarzyszenia jednomyślnie na wniosek Zarządu stwierdza, że zorganizowanie w aktualnie istniejących warunkach przewidzianego statutem Zjazdu Delegatów nie jest obecnie możliwe”. Powodem tej decyzji było wprowadzenie 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego oraz zawieszenie lub rozwiązanie działalności wielu stowarzyszeń i związków. Kolejny zjazd ZAiKS-u odbędzie się dopiero w grudniu 1984 roku, po kadencji przedłużonej o niemal dwa i pół roku.

4–8 października 1982

W Rzymie toczą się obrady XXXIII Kongresu CISAC-u. Przewodniczy im Karol Małcużyński, prezes Stowarzyszenia i równoczesny prezes Zarządu Konfederacji. Uczestników kongresu przyjmuje na specjalnej, trwającej ponad godzinę audiencji papież Jan Paweł II.

1982

Zanik niemal wszelkiej działalności kulturalnej sprawił, że odnotowano załamanie się inkasa, co zmusiło Stowarzyszenie do daleko idących oszczędności, m.in. bezprecedensowej decyzji o zmniejszeniu personelu biur o 65 osób (wstrzymano przyjmowanie nowych pracowników w miejsce odchodzących na emeryturę).

1983

Dzięki uzyskaniu od ministerstwa finansów zgody na oprocentowanie sum autorskich przechowywanych na kontach bankowych, Stowarzyszeniu udaje się znacznie wspomóc fundusz socjalny.

26 czerwca 1984

Uchwałą Zarządu Dom Pracy Twórczej w Konstancinie otrzymuje imię Karola Małcużyńskiego, zmarłego 13 czerwca 1984 roku prezesa ZAiKS-u. Tablicę upamiętniającą zmarłego odsłonięto w listopadzie tegoż roku.

2 grudnia 1984

II Zjazd Delegatów wybiera Edmunda Jana Osmańczyka na przewodniczącego Zarządu. Przewodniczącym Rady pozostaje Jan Dobraczyński, dyrektorem generalnym – Witold Kołodziejski.

22 marca 1985

Zarząd postanawia przekazać milion złotych ze środków Stowarzyszenia na rozbudowę Teatru Narodowego.

16–20 czerwca 1986

W Leningradzie odbywa się zorganizowana staraniem WAAP (Wszechzwiązkowej Agencji ds. Praw Autorskich) narada kierownictw organizacji ochrony prawa autorskiego krajów socjalistycznych. Delegacja ZAiKS-u prezentuje polskie – specyficzne – doświadczenia wynikające z faktu, że ZAiKS jest społeczną organizacją polskich twórców, która polityczny aspekt działania upatruje przede wszystkim w skutecznej i pełnowymiarowej ochronie praw i interesów twórców.

5-12 października 1986

Podczas XXXV Kongresu CISAC w Madrycie przedstawiciele ZAiKS-u (w tym prezes Edmund Jan Osmańczyk, wiceprezes Edward Pałłasz i dyrektor generalny Witold Kołodziejski) przeprowadzają rozmowy, które doprowadzą do podpisania umów o wzajemnej reprezentacji z amerykańskim stowarzyszeniem BMI i australijskim stowarzyszeniem ochrony praw mechanicznych AMCOS.

18–21 listopada 1986

Uniwersytet Jagielloński i ZAiKS są współorganizatorami międzynarodowego sympozjum naukowego poświęconego stuleciu Konwencji Berneńskiej i sześćdziesięcioleciu ustawodawstwa autorskiego w Polsce. Bierze w nim udział ponad stu ekspertów z kraju i zagranicy. Wśród polskich prelegentów wymienić trzeba Witolda Kołodziejskiego, dyrektora generalnego Stowarzyszenia, oraz doc. dr. hab. Jana Błeszyńskiego.

16–19 maja 1988

DPT w Konstancinie gości uczestników XI Sympozjum Prawa Autorskiego. To podsumowanie pierwszego dziesięciolecia tych spotkań, organizowanych w Konstancinie co roku przez ZAiKS. Umożliwiały one m.in. wymianę informacji o stanie ustawodawstwa, orzeczeniach sądowych i praktyce prawa autorskiego w krajach RWPG.

11 grudnia 1988

III Zjazd Delegatów na przewodniczącego Zarządu wybiera Edwarda Pałłasza, a Rady – Jana Dobraczyńskiego.

14 kwietnia 1989

Po przerwie trwającej ponad trzy dekady reaktywowano Sekcję C – Autorów Dzieł Dramatycznych. Do pierwszego zarządu sekcji wybrani zostali: Jerzy Przeździecki (przewodniczący), Tomasz Łubieński (wiceprzewodniczący), Irena Bołtuć-Hausbrandt (sekretarz) oraz Stanisław Brejdygant i Krzysztof Choiński (członkowie).

21 lutego 1990

Trwają prace nad nowelizacją Ustawy o prawie autorskim. Projekt przesłany ZAiKS-owi przez MKiS zostaje wnikliwie przeanalizowany: „Uważamy, że projekt ten odpowiada społecznym i kulturalnym potrzebom, koresponduje ze współczesnym rozwojem techniki oraz światowymi trendami”. Szczegółowe zastrzeżenia wyliczono w niemal dwudziestu punktach. Przedstawiciele Stowarzyszenia zwracają także uwagę na największe zalety projektu: przedłużenie ochrony, przepisy dotyczące organizacji ochrony praw autorskich, Komisji Prawa Autorskiego oraz postanowienie o opłatach od czystych nośników i urządzeń służących do reprodukcji.

4 lipca 1991

Z inicjatywy zarządu sekcji Autorów Dzieł Muzycznych jeden z DPT w Zakopanem, znany dotychczas jako Orlik, otrzymuje nazwę „U Brzechwy” dla uczczenia dwudziestopięciolecia śmierci poety i prezesa ZAiKS-u.

1991

Początki komputeryzacji ZAiKS-u. Zakupiono standardowe oprogramowanie dla wydziału księgowości i sekcji płac. Podjęto współpracę z firma MIKRUS i rozpoczęto prace nad stworzeniem aplikacji dla kartoteki członkowskiej i systemu RITER dla dyrekcji okręgowych (obecnie system RIDO).

3 stycznia 1993

Pierwszy Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Twórcy, którzy bez wahania przystąpili do szczytnej akcji, postanawiają zrezygnować z tantiem za swoje utwory grane na finałowych scenach w różnych miastach Polski. Pieniądze te co roku – ZAiKS wciąż gra z Orkiestrą – zasilają skarbonki Fundacji, wspomagając planowane zakupy medyczne.

16 maja 1993

Zwołany nietypowo, bo w środku roku, IV Zjazd Delegatów stanowisko przewodniczącego Zarządu powierza Tadeuszowi Wojciechowi Maklakiewiczowi, a przewodniczącego Rady Andrzejowi Szczypiorskiemu. Pretekstem do przeniesienia terminu Zjazdu jest rocznica siedemdziesięciopięciolecia ZAiKS-u – decyzja ta wydłuża o pół roku kadencję starych władz.

listopad 1993

W ZAiKS-ie rusza Teatr Autora, czyli próby czytane polskich sztuk współczesnych. Podczas premierowego wieczoru zaprezentowano "Marivaudage" Stefana Bratkowskiego. Pod egidą Teatru odbędą się czytania dwudziestu sześciu propozycji różnych autorów; jedna czwarta tekstów zostanie przeniesiona na sceny zawodowych teatrów.

1993

Przedstawiciele ZAiKS-u: Edward Pałłasz, Witold Kołodziejski, Jan Błeszyński i Andrzej Szczypiorski uczestniczą w końcowym etapie prac nad nowelizacją Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Andrzej Szczypiorski alarmuje: „[…] ze szczególnym naciskiem akcentuje się interesy producentów, lansując absurdalną tezę, iż w obecnym projekcie twórcy chronieni są nadmiernie”. Sejm uchwala ustawę 4 lutego 1994 roku, zostaje ona ogłoszona 23 lutego. Nowość stanowi objęcie w Ustawie ochroną programów komputerowych oraz wprowadzenie instytucji opłaty reprograficznej, a także szczegółowe przepisy regulujące działalność organizacji zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi.

1994

Powiększenie Zespołu Informatyków do trzech osób oznacza, że podjęta z inicjatywy i pod nadzorem dyr. Krzysztofa Szustera komputeryzacja metodą „małych kroków” wkracza w fazę realizacji. W 1992 roku władze Stowarzyszenia podjęły decyzję o komputeryzacji ZAiKS-u. W styczniu 1995 roku podpisano umowę z Firmą RODAN-System i rozpoczęto komputeryzację kartoteki utworowej oraz wydziału rozrachunków autorskich. Prace prowadzone są pod kierownictwem Barbary Nyrek. W grudniu 1995 roku zespół informatyków zapełnia komputerową bazę danych KUPiZ, w lutym 1996 roku uruchomiono Repartycję Kwotową, w sierpniu 1996 roku ukończono analizę oprogramowania repartycji nagrań mechanicznych. W kolejnych latach następuje dynamiczny rozwój systemów informatycznych. Od początku współpracują z zespołem Marek Missala i Ryszard Lachowicz.

1 lutego 1995

ZAiKS otrzymuje od ministra kultury i sztuki pierwsze zezwolenie na działalność na polu zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Powierza ono ZAiKS-owi ochronę praw autorskich reprezentowanego przez Stowarzyszenie repertuaru, jako jednej z wielu organizacji ustanowionych na polach eksploatacji wymienionych w zezwoleniu.

1 marca 1995

Poszerzenie działań ZAiKS-u sprawia, że Stowarzyszenie powiększa przestrzeń biurową o pomieszczenia przy Grzybowskiej 32. Zostaje tam przeniesiona m.in. dyrekcja warszawska (rezygnacja z biur na Grzybowskiej nastąpi w 2012).

16–19 września 1996

Na 40., jubileuszowym kongresie CISAC-u, zorganizowanym w Paryżu w 70. rocznicę istnienia organizacji, ZAiKS reprezentują przewodniczący Zarządu Antoni Marianowicz, wiceprzewodniczący Henryk Kuźniak, dyrektor generalny Witold Kołodziejski oraz ekspert prawny Stowarzyszenia prof. Jan Błeszyński.

9 września 1997

Na berlińskim Kongresie CISAC-u przewodniczącym organizacji zostaje jednogłośnie wybrany Andrzej Szczypiorski (będzie pełnić tę funkcję do śmierci 16 maja 2000 roku). Do Komitetu Prawnego CISAC-u powołano prof. Jana Błeszyńskiego, wieloletniego eksperta prawnego ZAiKS-u.

7 grudnia 1997

V Zjazd Delegatów wybiera Antoniego Marianowicza przewodniczącym Zarządu i Andrzeja Szczypiorskiego przewodniczącym Rady. Sprawozdanie ustępującego Zarządu kadencji 1993–1997 wymienia wśród ważniejszych dokonań takie jak blisko 400-procentowy przyrost kwot inkasowanych za użytkowanie reprezentowanego przez ZAiKS repertuaru przy zdecydowanej obniżce kosztów potrąceń, zawarcie kilku tysięcy umów z największymi użytkownikami, ponad 6-krotne poprawienie skuteczności działań inkasowych z zakresu nagrań mechanicznych wprowadzenie długofalowej całościowej komputeryzacji prac biurowych i zasobów archiwalnych.

czerwiec 1998

Osiemdziesięciolecie Stowarzyszenia staje się okazją do przyznania Nagród ZAiKS-u podczas XXXV Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Laureatami zostają Piotr Figiel (najlepsza kompozycja – piosenka "Powrócisz tu") i Agnieszka Osiecka (najlepszy tekst – piosenka "Niech żyje bal"). Z festiwalem ZAiKS związany był „od zawsze” poprzez swoich twórców, ale dopiero od 2015 roku zacznie regularnie przyznawać nagrody za najlepsze słowa i najlepszą muzykę w konkursie Premier.

22 października 1998

Otwarcie w Domu pod Królami wystawy pamiątek pochodzących ze zbiorów ZAiKS-u: zdjęć, rękopisów, listów twórców kierowanych do władz Stowarzyszenia, rysunków, obrazów itp.

1 września 1999

ZAiKS uruchamia stronę internetową pod adresem www.zaiks.org.pl.

30 sierpnia 1999

Stowarzyszenie otrzymuje nagrodę w ogólnopolskim konkursie za „Modernizację roku ‘98”, przyznaną za wyróżniającą się szczególnymi walorami przebudowę Domu Pracy Twórczej w Sopocie.

2001

W Domu pod Królami, którego nie można już – jak zadecydował Urząd Konserwatorski – rozbudować (choćby przywracając budynkowi oryginalny kształt sprzed wieków) znów zaczyna brakować miejsca. Wydziały: Nagrań Mechanicznych, Licencji i Inkasa, Wielkich Praw, nieco później również Wydział Inkasa Terenowego, Zespół Informatyków, Biuro Pełnomocnika ZAiKS-u ds. Czystych Nośników oraz część działu finansowego przenoszą się do nowej siedziby przy Nalewki 8 w Warszawie.

2 grudnia 2001

VI Zjazd Delegatów ponownie wybiera Antoniego Marianowicza na przewodniczącego Zarządu; nagły zgon Andrzeja Szczypiorskiego powoduje konieczność wyboru nowego przewodniczącego Rady – zostaje nim Janusz Majewski.

2004

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej ZAiKS przystępuje do GESAC-u, Europejskiego Zrzeszenia Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów, łączącego obecnie 32 organizacje zbiorowego zarządu z Unii Europejskiej, Islandii, Norwegii i ze Szwajcarii. GESAC reprezentuje ponad milion twórców i autorsko uprawnionych w dziedzinie muzyki, sztuk wizualnych, literatury i dramatu oraz twórczości audiowizualnej. Działa od 1990 roku, z siedzibą w Brukseli, dbając o prawa autorów w UE. ZAiKS aktywnie uczestniczy w pracach GESAC-u, analizując europejskie prawo autorskie, opiniując projekty unijnych aktów prawnych i lobbując za przepisami korzystnymi dla twórców. Stowarzyszenie jest w stałym kontakcie z eurodeputowanymi, Komisją Europejską i przedstawicielstwem RP przy UE. Przypomina politykom, że kultura to nie tylko wartości europejskie, lecz także wzrost gospodarczy i miejsca pracy, a twórcy powinni być szczególnie doceniani i chronieni.

13–16 października 2004

Podczas III Międzynarodowego Kongresu „Kultura – gospodarka – media” odbywającego się w Krakowie wiceprezes ZAiKS-u Henryk Kuźniak przedstawia zgromadzonym ludziom nauki i kultury, ekonomistom oraz przedstawicielom mediów ocenę sytuacji i warunków twórczości artystycznej w Polsce wobec zmian ustrojowych i gospodarki rynkowej.

4 grudnia 2005

VII Zjazd Delegatów na prezesa Zarządu wybiera Edwarda Pałłasza, a Janusza Majewskiego na przewodniczącego Rady.

10 stycznia 2006

Zebranie wyborcze członków nowej sekcji Stowarzyszenia – Autorów Wersji Językowych do Filmów (sekcja O), wyłonionej na podstawie decyzji Rady Stowarzyszenia. We władzach nowej sekcji zasiadają: Andrzej Wojtaś (przewodniczący), Maria Etienne (wiceprzewodnicząca) i Olga Krysiak (sekretarz).

4 października 2006

Zarząd ZAiKS-u podejmuje uchwałę o powołaniu Komisji Wydawniczej „dla wypracowania form współpracy Stowarzyszenia z wydawcami muzycznymi”, uchwala jej regulamin i powołuje w jej skład Henryka Kuźniaka (przewodniczący) oraz Jerzego Kornowicza, Bogusława Olewicza i Ryszarda Poznakowskiego (członkowie). Z ramienia wydawców w Komisji zasiedli: Janina Warzecha (PWM) oraz reprezentujący Polskie Stowarzyszenie Wydawców Muzycznych Joanna Awdziejczyk (EMI Music Publishing Polska), Damian Słonina (Sony Music Publishing Polska) i Andreas Schubert (Schubert Music Publishing/Warner Chappell Music Poland).

11–12 września 2007

W Warszawie, na zaproszenie ZAiKS-u, obraduje Międzynarodowa Rada Muzyczna CIAM, stanowiąca ciało doradcze CISAC-u. Sytuację kompozytorów polskich wobec przemian ekonomicznych w kontekście zbiorowego zarządzania prawami autorskimi przedstawia w swym wystąpieniu Henryk Kuźniak, wiceprzewodniczący Zarządu Stowarzyszenia.

31 marca 2008

„ZAiKS. Nie tylko ludzie pióra” to tytuł wystawy otwartej w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, prezentującej pokrótce historię Stowarzyszenia, sylwetki autorów, działalność międzynarodową itp. Została ona zorganizowana w jubileuszowym roku dziewięćdziesięciolecia istnienia ZAiKS-u.

25 kwietnia 2008

„Jak przeciwdziałać piractwu intelektualnemu” to temat konferencji zorganizowanej w Bibliotece Narodowej z inicjatywy Urzędu Patentowego RP. Jej współorganizatorami są: Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO), ZAiKS oraz Koalicja Antypiracka. Wydarzenie jest związane z obchodami Światowego Dnia Własności Intelektualnej, obejmuje je patronatem Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wśród prelegentów znajdują się m.in. wiceprzewodniczący Zarządu ZAiKS-u Wojciech Niżyński oraz ekspert prawny Stowarzyszenia prof. Jan Błeszyński.

2008

Utwory twórców, którzy powierzyli prawa do nich ZAiKS-owi, stają się dostępne w ogólnoświatowej sieci CIS-Net (Common Information System – Network). Ten Wspólny System Informacji, używany przez organizacje zbiorowego zarządzania będące członkami CISAC-u, stanowiący sieć powiązanych ze sobą baz danych, obecnie zawiera ponad 120 milionów utworów.

5–6 grudnia 2009 i 11 stycznia 2010

VII Zjazd Delegatów zapamiętano dzięki konieczności zwołania dodatkowego dnia obrad – zbyt bogaty program grudniowy sprawił, że nie udało się go zamknąć w regulaminowym terminie, do podjęcia zaś istotnych dla Stowarzyszenia uchwał niezbędne było quorum. Podczas Zjazdu przewodniczącym Zarządu wybrany zostaje Janusz Fogler, prezesem Rady – Jacek Bocheński, dyrektorem generalnym pozostaje Witold Kołodziejski, który swoją „generalską” (tak familiarnie nazywano go w ZAiKS-ie) pozycję przekaże w połowie 2011 roku w ręce poznańskiego prawnika i wykładowcy Krzysztofa Lewandowskiego.

14 maja 2011

Podpisanie tzw. Paktu dla Kultury, kolejnego dokumentu obiecującego, że kultura będzie traktowana jako element rozwoju intelektualnego obywateli. Już rok później rząd przedstawi propozycje ustaw zawierających zapisy co najmniej szkodliwe dla kultury narodowej, a na pewno godzące w interes jej twórców. ZAiKS znów ruszy do walki w obronie praw twórców.

maj 2011

Bogdan Zdrojewski, minister kultury i dziedzictwa narodowego, rozpoczyna konsultacje z organizacjami twórców, użytkowników i producentów w spawie ACTA. Ta umowa handlowa dotycząca zwalczania obrotu towarami podrobionymi ma ograniczyć możliwość bezprawnego rozpowszechniania twórczości w internecie. Innymi słowy, zmierza ona do powstrzymania i zapobieżenia działalności, która jest stałym źródłem nielegalnego dochodu w internecie. Co istotne, zarówno ACTA, jak i obowiązujące polskie przepisy nie mają na celu ścigania indywidualnych odbiorców kultury, jak próbowali zmanipulować internautów pseudoobrońcy swobody w sieci. Minister Zdrojewski 6 września skieruje do Rady Ministrów wniosek o podpisanie umowy ACTA; Polska podpisze ją w styczniu 2012 roku. Szerokie międzynarodowe protesty (w Polsce demonstrowało w różnych miastach ponad dwadzieścia tysięcy osób) wpłyną na ostatecznie odrzucenie porozumienia przez Parlament Europejski na sesji plenarnej 12 lipca 2012 roku.

11 lipca 2011

Komisja Europejska kieruje do Parlamentu Europejskiego i Rady projekt dyrektywy „w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych na potrzeby ich wykorzystania na internetowym polu eksploatacji na rynku wewnętrznym”. Prof. Jan Błeszyński, który na zlecenie ZAiKS-u przygotował analizę dokumentu, wysuwa wiele zastrzeżeń.

listopad 2011

ZAiKS zostaje partnerem merytorycznym Europejskich Targów Muzycznych „Co Jest Grane”, największych targów muzycznych w Polsce, zainaugurowanych w 2011 roku. Stowarzyszenie bierze udział w tej i każdej kolejnej edycji Targów (impreza odbywa się co roku), nadając ton spotkaniom z udziałem dziennikarzy, wykładowców uczelni muzycznych, muzyków, kompozytorów, tekściarzy i realizatorów nagrań. W spotkaniach dyskusyjnych biorą udział przedstawiciele Zarządu Stowarzyszenia. ZAiKS prowadzi również własne panele dotyczące spraw dla twórców najistotniejszych: działalności ozz, zarabiania na muzyce w dobie rewolucji cyfrowej czy opłat z czystych nośników. Na targach są obecni prawnicy Stowarzyszenia, którzy podczas tzw. dyżuru prawników odpowiadają na pytania uczestników.

grudzień 2011

Startuje projekt „Poniedziałki pod Królami”, organizowane w siedzibie ZAiKS-u comiesięczne spotkania poświęcone zagadnieniom prawa autorskiego i działalności artystycznej w praktyce. Mają one charakter otwarty, biorą w nich udział twórcy, przedstawiciele fundacji, stowarzyszeń i organizacji pozarządowych, kancelarii prawnych, studenci, dziennikarze.

2011

Stowarzyszenie zaczyna podpisywać coraz więcej umów z internetowymi dostawcami usług w chmurze oraz w technologii streamingu. Do dzisiaj podpisano stosowne umowy m.in. z Deezerem, Spotify, Omnifone, WiMP, Muzo.pl, YouTube, Wrzutą, iTunes, Tidalem, negocjowane są kolejne z dużymi podmiotami.

23 kwietnia 2012

Debata „W obronie kreatywności” zorganizowana przez ZAiKS dla promowania Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich. Gość spotkania, ówczesny minister administracji i cyfryzacji Michał Boni deklaruje: „Szukanie nowych rozwiązań w zakresie ochrony prawa autorskiego musi opierać się na szacunku dla twórczości i dla twórców”.

czerwiec 2012

Ukazuje się pierwszy numer „Wiadomości ZAiKS”. Taką nazwę – kolejną już – przyjął biuletyn członkowski, który powstał jeszcze w latach trzydziestych i był publikowany w nieregularnych odstępach czasowych. „Wiadomości ZAiKS” mają nową szatę graficzną i przyjmują formułę kwartalnika.

październik 2012

ZAiKS zaczyna gościć na Międzynarodowym Festiwalu Producentów Muzycznych Soundedit, organizowanym w Łodzi co roku od 2009 roku. Festiwal skupia producentów muzycznych i realizatorów dźwięku z całego świata, a dla Stowarzyszenia jest szczególnie ważny ze względu na obecność młodych ludzi rozpoczynających działania w branży muzycznej. Przede wszystkim do nich ZAiKS kieruje branżowe panele dotyczące funkcjonowania organizacji zbiorowego zarządzania i ochrony twórczości. Stowarzyszeniu w tym przedsięwzięciu partneruje ZPAV, Związek Producentów Audio-Video.

14 grudnia 2012

ZAiKS świętuje półwiecze adresu przy Hipotecznej 2. Z tej okazji w Domu pod Królami przeprowadzono gruntowną modernizację pomieszczeń na parterze, w wyniku której powstaje m.in. otwarta i przestronna recepcja.

2012

ZAiKS rozpoczyna cykl działań edukacyjnych dla różnych grup zainteresowanych: warsztaty z prawa autorskiego dla dzieci i młodzieży, szkolenia dla pracowników stowarzyszeń twórczych, dla pracowników i kierowników literackich teatrów, dla policjantów i prokuratorów. Zaznacza także swoją obecność na portalach społecznościowych, takich jak YouTube, Twitter czy Facebook.

Wspólnie ze ZPAV, SFP i STOART Stowarzyszenie produkuje i przekazuje wszystkim rozgłośniom radiowym do emisji trzydzieści audycji o prawie autorskim i ochronie twórczości.

Stowarzyszenie wytrwale przekonuje przedstawicieli Ministerstwa Finansów o bezsensowności planowanego usunięcia pięćdziesięciu procent kosztów uzyskania przychodu dla twórców z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Udało się uzyskać kompromis, choć przepisy ustawy o PIT ograniczyły kwotę umożliwiającą odliczenie pięćdziesięciu procent kosztów do 85 528 zł.

styczeń 2013

W siedzibie ZAiKS-u odbywa się spotkanie inicjujące powstanie Związku Zawodowego Muzyków RP. W grupie założycielskiej, która przygotowywała dokumenty rejestracyjne, znaleźli się członkowie ZAiKS-u, m.in. Wanda Kwietniewska, Tomasz Lipiński, Krystyna Prońko, Mietek Jurecki, Magdalena Tul, Wojciech Konikiewicz, Robert Chojnacki, Bogdan Gajkowski.

luty 2013

Dwie debaty – w ZAiKS-ie i w warszawskiej księgarni Wrzenie Świata – panele, konferencje, interpelacje i negatywne oceny przekazane przez środowiska twórcze Ministerstwu Administracji i Cyfryzacji to reakcja na kolejną propozycję MAiC, czyli projekt ustawy o otwartych zasobach publicznych. Skrytykowano ją jako idącą zbyt daleko, pozbawioną analizy kosztów, a nawet wewnętrznie sprzeczną. Rząd wycofa się z prac nad projektem w związku z uchwaleniem przez Parlament Europejski i Radę nowej Dyrektywy 2013/37/UE, odnoszącej się m.in. do poszerzenia zakresu informacji sektora publicznego.

maj 2013

ZAiKS na Warszawskich Targach Książki – Stowarzyszenie jest partnerem merytorycznym wydarzenia, organizuje również spotkanie dotyczące praw autorskich, dozwolonego użytku, udostępnień darmowych i podobnych tematów. Stowarzyszenie odbiera również wyróżnienie honorowe i pamiątkowy medal przyznane z okazji dziewięćdziesięciopięciolecia przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek.

czerwiec 2013

Jean-Michel Jarre, francuski kompozytor i pionier muzyki elektronicznej, w Polsce znany m.in. z koncertu „Przestrzeń wolności 2005” zorganizowanego na terenie Stoczni Gdańskiej dla uczczenia dwudziestopięciolecia „Solidarności” – zostaje nowym przewodniczącym CISAC-u.

MKiDN inicjuje konsultacje w sprawie przepisów dotyczących opłat od czystych nośników: chodzi o poszerzenie listy urządzeń, od których odprowadzana jest opłata, między innymi o tablety, smartfony czy czytniki książek. Do rozmów zaproszono reprezentantów organizacji twórczych, ozz, a także przedstawicieli producentów i importerów. ZAiKS wraz z zainteresowanymi ozz stara się wypracować wspólne stanowisko, przekonując, że proponowane zmiany nie są kolejnym podatkiem ani nie wpłyną w sposób zasadniczy na cenę urządzeń i nośników. Wskutek sprzeciwu silnego lobby importerów uaktualnienie katalogu urządzeń objętych opłatą do dziś nie nastąpiło.

21 czerwca 2013

Uroczyste obchody dziewięćdziesięciopięciolecia Stowarzyszenia Autorów ZAiKS są swego rodzaju próbą generalną do obchodów stulecia w 2018 roku. W Domu pod Królami zebrali się zaproszeni goście: członkowie, twórcy, laureaci nagród i wyróżnień, politycy, przedstawiciele władz. Podczas wieczoru wręczono odznaczenia państwowe oraz coroczne Nagrody ZAiKS-u, którym po raz pierwszy towarzyszą pamiątkowe statuetki projektu Marzeny Krzemińskiej-Baluch. W kuluarach goście mogą obejrzeć wystawę pamiątek po ojcu założycielu ZAiKS-u, Stanisławie Ossorya-Brochockim: świadectw, zdjęć, pierwszych umów zawieranych z ZAiKS-em.

lipiec 2013

Uruchomienie serwisu ZAiKS on-line, który pozwala twórcom sprawdzić stan i źródła ich dochodów na indywidualnym koncie internetowym. Serwis  dostosowuje procedury do standardów europejskich.

13–14 września 2013

Obchody dziewięćdziesięciopięciolecia ZAiKS-u są kontynuowane w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach, gdzie na gości czekają muzyczne cymelia (m.in. "Sinfonietta nr 3" Pendereckiego wykonana pod jego batutą), wystawy fotograficzne, przyznanie honorowych członkostw (ich symbolem staną się statuetki autorstwa Janusza Kapusty z charakterystycznym motywem k-drona). Następnego dnia ZAiKS podejmuje gości w dziewiętnastowiecznym pałacu w pobliskich Janowicach, gdzie planowane jest Centrum Doskonalenia Talentów, integrujące artystyczne dziedziny i środowiska twórcze, a przede wszystkim służące szkoleniu młodych talentów pod opieką mistrzów. Ten zabytkowy zespół pałacowo-parkowy został zakupiony w 2013 roku na podstawie uchwały Zarządu Stowarzyszenia.

7 grudnia 2013

IX Zjazd Delegatów obraduje tradycyjnie w Warszawie, decydując o nowych władzach Stowarzyszenia oraz nowelizacji obowiązującego statutu. Przewodniczącym Zarządu zostaje ponownie Janusz Fogler, szefem Rady – Edward Pałłasz. Biurem ZAiKS-u kieruje nadal Krzysztof Lewandowski.

grudzień 2013

Rozstrzygnięty zostaje konkurs na słuchowisko organizowany wspólnie z Programem II Polskiego Radia, w którym Stowarzyszenie przyznaje nagrody specjalne. W gronie jurorów zasiadają przedstawiciele ZAiKS-u: Małgorzata Semil, Michał Komar i Maciej Wojtyszko, a nagrodzone prace będą wyemitowane na radiowej antenie. Tradycja konkursów będzie przez ZAiKS kontynuowana: kolejny zostanie rozpisany z okazji przypadającej w 2017 roku 80. rocznicy powstania Programu 2 Polskiego Radia.

20 lutego 2014

Rada UE przyjmuje tekst Dyrektywy w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Polska jako jedno z niewielu państw członkowskich Unii przedstawia wątpliwości zgłaszane przez twórców i wstrzymuje się od głosu.

5 marca 2014

Dobiegają końca konsultacje społeczne w sprawie przyszłości prawa autorskiego w Unii Europejskiej. Prowadzone od grudnia 2013 roku we wszystkich krajach członkowskich, miały na celu przegląd aktualnych przepisów oraz dostosowanie ich do cyfrowej rzeczywistości. ZAiKS zwraca uwagę na kilka spornych zagadnień oraz podkreśla, że nie widzi potrzeby wprowadzenia jednolitego unijnego tytułu prawa autorskiego, a co za tym idzie – zunifikowanego systemu, który zastąpiłby dotychczasowe przepisy krajowe.

4–5 kwietnia 2014

W paryskim Palais de Chaillot odbywa się forum „Przyszłość kultury, przyszłość Europy”, zorganizowane przez francuską minister kultury Aurélie Filippetti, która do udziału zaprosiła przedstawicieli tego resortu z krajów unijnych (polskie MKiDN nie przysłało reprezentantów, interesy polskich twórców przedstawia ZAiKS). Politycy przyznają wobec 1200 uczestników forum, że sektor kulturalny wytwarza 4,5 procent PKB całej Unii i zapewnia osiem milionów miejsc pracy, dlatego kultura „jest ważna”.

17 maja 2014

W Domu pod Królami odbywa się otwarcie wystawy „Tygrysów” – tak nazywano Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego, znany powojenny zespół architektów warszawskich. Ekspozycję przygotowało Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, w otwarciu uczestniczy minister kultury Małgorzata Omilanowska. Będzie ona następnie eksponowana w dawnym Domu Partii, w Lapidarium Muzeum Warszawy oraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Skopje (Macedonia), którego gmach zaprojektował zespół „Tygrysów”.

24 września 2014

W Brukseli odbywa się pierwsza konferencja pod hasłem „Meet the Authors”, współorganizowana przez ZAiKS w ramach Europejskiego Zrzeszenia Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów GESAC. Spotkania te, umożliwiające wymianę informacji i opinii między twórcami a eurodeputowanymi i politykami, mają miejsce raz do roku. Obrady dotyczą wspierania pracy twórców w Europie, stwarzania im warunków do zawodowego rozwoju, a także ochrony praw autorskich w dobie nowoczesnych technologii. Dzięki staraniom ZAiKS-u polscy europosłowie i autorzy są ich regularnymi uczestnikami. Wciąż niewiele osób zdaje sobie sprawę, że sektor kreatywny jest jednym z największych sektorów gospodarki europejskiej: dwa razy większy niż przemysł samochodowy i pięć razy większy niż przemysł chemiczny. Oblicza się, że branże kreatywne bezpośrednio dają pracę blisko 7 milionom Europejczyków. ZAiKS i GESAC pokazują europejskim decydentom, że ten potencjał trzeba szczególnie wspierać. Wszak pracy twórczej nie da się zlecić zewnętrznym firmom z krajów rozwijających się.

wrzesień 2014

Pierwszy numer biuletynu „ZAiKS.Teatr”, poświęconego tekstom dramatycznym, ich autorom, tłumaczom i adaptatorom.

3 listopada 2014

W odpowiedzi na opinię Ministerstwa Gospodarki, które uznało, że opłata od smartfonów i tabletów byłaby „nadmiernym doregulowaniem” istniejących przepisów, twórcy przygotowują apel w sprawie opłaty od czystych nośników. Apel z podpisami ponad sześciuset sygnatariuszy zostaje złożony w MKiDN, opublikowany w „Gazecie Wyborczej” i w tygodniku „Polityka” oraz zamieszczony na stronie www.apeltworcow.pl. Tego samego dnia resort kultury ogłasza, że zlecił analizę prawną, by rozstrzygnąć, czy obciążanie smartfonów i tabletów opłatą na rzecz twórców wymagałoby zmian w prawie autorskim.

5 stycznia 2015

W ogłoszonym w czerwcu 2014 roku konkursie zamkniętym TVP i ZAiKS-u na sztukę telewizyjną z okazji 250-lecia teatru publicznego w Polsce zwycięża utwór Marka Pruchniewskiego „Ciało moje”, „rzecz poruszająca, niedająca spokoju, o apokaliptycznej wręcz tragedii, jaka przydarzyć się może każdemu z nas z najtrywialniejszego powodu”, jak uzasadnia wybór jury.

13 stycznia 2015

„Kreator Kultury” to specjalna nagroda Paszportów „Polityki”, przyznawana najwybitniejszym polskim artystom. Jej patronem jako mecenas polskiej kultury jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, które dołącza tym samym do grona partnerów Paszportów. Pierwszą laureatką nagrody zostaje Agnieszka Holland.

27 stycznia 2015

Podpisanie nowej (po dwudziestu latach) umowy o współpracy między TVP a ZAiKS-em, obejmującej nie tylko kwestie wynagrodzeń, ale i realizacji wspólnych projektów, takich jak np. konkursy na utwory dramatyczne. Pierwsza umowa z TVP SA została zawarta w grudniu 2004 roku, choć współpraca ZAiKS-u z Polskim Radiem i Telewizją, instytucją poprzedzającą TVP, sięga lat powojennych.

27 lutego 2015

„Wielkie koncerny przeciw twórcom” – konferencja pod tym hasłem, zorganizowana przez ZAiKS w Centrum Prasowym PAP, miała wyjaśnić zasadność opłaty reprograficznej (od czystych nośników) obejmującej smartfony i tablety, a także obalić nieprawdziwe i szkalujące opinie powtarzane przez producentów i importerów tego sprzętu. „Każdy dzień bez aktualizacji listy to milion złotych straty dla twórców” – podkreślono na konferencji. Głos prowadzącego konferencję dyrektora generalnego ZAiKS-u Krzysztofa Lewandowskiego poparli znani twórcy, wśród nich Miłosz Bembinow, Marek Dutkiewicz, Marek Hojda, Mietek Jurecki, Marek Kościkiewicz, Eustachy Rylski.

23 kwietnia 2015

Gala 21. edycji nagrody Fryderyk, przyznawanej przez Akademię Fonograficzną, w której zasiada wielu członków ZAiKS-u. Stowarzyszenie przyznaje swoje nagrody: za Utwór Roku (dla Natalii Przybysz za "Miód") i – w kategorii muzyki poważnej – za Album Roku Muzyka Kameralna (dla Pawła Łukaszewskiego za "Musica Sacra 5").

kwiecień 2015

Zostaje uruchomiona strona www.czystenosniki.pl, która wyjaśnia wszystkie wątpliwości związane z opłatą od czystych nośników. Pokazuje, że opłata nie jest podatkiem od piractwa. Informuje, dlaczego opłata jest potrzebna, kto jest jej płatnikiem, do kogo trafiają środki, jak powstaje lista urządzeń objętych opłatą, kto reguluje kwestie prawne i jak wygląda system poboru opłat w innych krajach. Opłata służy twórcom, wykonawcom, producentom muzycznym, filmowcom, aktorom, wydawcom czy naukowcom, ale mało kto pamięta, że działa także na korzyść odbiorców kultury i nauki: gdyby nie było opłaty od czystych nośników, dozwolony użytek prywatny musiałby zostać ograniczony. Strona jest wspólną inicjatyw Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, Związku Producentów Audio-Video (ZPAV) oraz Stowarzyszenia Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych (SAWP).

maj/czerwiec 2015

Warsztaty przygotowane przez Sekcję Autorów Dzieł Dramatycznych w Konstancinie dla ponad dwadzieściorga młodych twórców są okazją do zbliżenia autorów tekstów dramatycznych z ich realizatorami, stąd obecność na nich dyrektora Teatru Polskiego Radia Janusza Kukuły, reżysera tegoż teatru Waldemara Modestowicza, dyrektora Teatru Powszechnego Pawła Łysaka, dziekana Akademii Teatralnej Macieja Wojtyszki czy dyrektora WFDiF Włodzimierza Niderhausa. Trzydniowe spotkanie umożliwia prezentację „Teatroteki”, projektu nowej dramaturgii – sztuk pisanych i realizowanych przez pokolenie młodych twórców.

czerwiec 2015

Zostaje uruchomiona strona www.zaiksteatr.pl – nowy serwis ZAiKS-u ułatwiający teatrom, rozgłośniom i realizatorom szybki dostęp do katalogu dzieł zgłoszonych pod ochronę Stowarzyszenia, z możliwością wyszukiwania utworów według różnych kryteriów. Strona umożliwia internetowe złożenie wniosku o udzielenie licencji oraz udostępnia formularze dla twórców zgłaszających utwór do ZAiKS-u. Promuje autorów, tłumaczy i adaptatorów oraz innych twórców związanych z działalnością sceniczną, czyli tzw. Wielkimi Prawami oraz informuje o nowościach w bibliotece ZAiKS-u. Inauguracja strony odbyła się podczas warsztatów teatralnych w Konstancinie.

12–14 czerwca 2015

52. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu znów z nagrodami przyznawanymi przez ZAiKS. Nagrody ZAiKS-u za najlepszy tekst i najlepszą muzykę wśród opolskich SuperPremier otrzymali twórcy piosenki "Wybacz" zespołu IRA: Piotr Konca i Marcin Limek (muzyka) oraz Artur Gadowski i Wojciech Byrski (słowa).

25 czerwca 2015

Pod hasłem „O finansach rozmawiamy z kulturą” Stowarzyszenie organizuje w Centrum Prasowym PAP konferencję, na której prezentuje wyniki finansowe ZAiKS-u za ubiegły rok. Na spotkanie zaproszono przedstawicieli mediów, organizacji zbiorowego zarządu i stowarzyszeń twórczych. Prezentacje takie odbywają się co roku.

26 października 2015

Na stronie ZAiKS-u zostaje uruchomione nowe narzędzie „Zgłoś koncert”. Zdarza się, że organizatorzy koncertów nie stosują się do obowiązującego prawa i nie zgłaszają tych wydarzeń ZAiKS-owi. „Zgłoś koncert” ma zmniejszyć ten problem, umożliwiając samym twórcom rejestrację w serwisie ZAiKS on-line koncertów z wykorzystaniem ich repertuaru. Serwis ten jest dopełnieniem istniejących dotąd narzędzi, z których twórcy i uprawnieni użytkownicy mogą korzystać poprzez Internet, takich jak: katalog utworów muzycznych, spis utworów dramatycznych w zasobach ZAiKS-u, lista poszukiwanych autorów, jak również e-licencje, serwis wydawcy oraz serwis twórcy i spadkobiercy.

29 października 2015

Do Rady Programowej Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu powołani zostają trzej przedstawiciele ZAiKS-u: Marek Hojda, Romuald Lipko i Jan Młotkowski. Prócz nich w skład Rady wchodzą Jan Poprawa, Zuzanna Dobrucka-Mendyk, Magdalena Turowska-Kowalczyk, Piotr Mielec, Jacek Kasprzyk i Jarosław Kubów (stan z lutego 2018 roku). Muzeum zaczęto formować w 2009 roku, swoją siedzibę znalazło pod rozbudowanym amfiteatrem festiwalowym, inauguracja nastąpiła w przededniu 51. edycji Festiwalu w 2013 roku. W rosnących stale zbiorach rękopisów, zdjęć, nagrań i korespondencji twórców dominują nazwiska członków Stowarzyszenia, które aktywnie angażuje się w budowę kolekcji.

grudzień 2015

Pierwszy Songwriting Camp, czyli organizowane pod auspicjami ZAiKS-u spotkanie mające na celu kolektywne komponowanie piosenek. Zainicjowano je w Janowicach, kolejne odbyły się w Sopocie, Konstancinie i Warszawie.

„Wiadomości ZAiKS” publikują i omawiają „pierwszą światową mapę przemysłów kultury”, przygotowaną przez audytorów EY. Analiza jedenastu sektorów branż kreatywnych pokazuje, że stanowią one główną siłę napędową w gospodarkach krajów rozwiniętych i rozwijających się. Wkład twórców w światową gospodarkę wyniósł 2,250 miliarda dolarów i 29,5 miliona miejsc pracy.

20 kwietnia 2016

Na gali wręczenia Nagród Akademii Fonograficznej Fryderyk 2016 (są wśród nich wyróżnienia przyznawane przez ZAiKS) wystąpił Jean-Michel Jarre, kompozytor, muzyk, prezydent CISAC-u, zwracając się do obecnego na sali ministra kultury Piotra Glińskiego: „Dziś sytuacja artystów i twórców jest delikatna. Jest prosty sposób, by to zmienić: to opłata od czystych nośników. Panie ministrze, polegamy na panu!”.

1 lipca 2016

Zostaje uruchomiona rejestracja utworów on-line. Od tego momentu utwory muzyczne i słowa piosenek mogą być rejestrowane w ZAiKS-ie bezpośrednio przez autora – wystarczy internetowe połączenie z serwisem ZAiKS on-line. Utwór można zarejestrować o dowolnej porze i z dowolnego miejsca, bez konieczności wizyty w biurze Stowarzyszenia, wysyłania dokumentów pocztą czy składania „fortepianówki” (zapisu nutowego) – muzykę rejestrować można w formie pliku audio, a słowa piosenki jako plik pdf.

5 września 2016

Petycja podpisana przez ponad dwadzieścia tysięcy europejskich twórców pod hasłem „Niech sieć traktuje twórców uczciwie” zostaje przekazana szefom Komisji Europejskiej Jean-Claude’owi Junckerowi i Andrusowi Ansipowi. Jej przekaz da się streścić w jednym zdaniu: „Za twórczość on-line należy się godziwa zapłata”. Twórcy zażądali od unijnych władz satysfakcjonującego rozwiązania kwestii transfer of value. Wśród sygnatariuszy znajdują się Pedro Almodóvar, Charles Aznavour, Andrea Bocelli, Daniel Buren, Ennio Morricone, Alejandro Sanz, Albert Uderzo, Agnieszka Holland, Urszula Dudziak, Krzysztof Penderecki, Krystian Lupa, Krzesimir Dębski, Romuald Lipko i wielu innych.

14 września 2016

Komisja Europejska publikuje tzw. Pakiet Praw Autorskich, mający wcielić w życie szumnie zapowiadaną reformę prawa autorskiego UE, w tym rozwiązanie transfer of value, które ma na celu poprawienie w krajach Unii Europejskiej obowiązujących przepisów tak, by platformy internetowe dostarczające treści nie mogły dłużej unikać odpowiedzialności za łamanie prawa autorskiego.

14 października 2016

Przekazane MKiDN stanowisko Stowarzyszenia Autorów ZAiKS na temat tzw. Pakietu Praw Autorskich Komisji Europejskiej zwraca uwagę na konieczność uszczegółowienia przedstawionych w Pakiecie czterech aktów prawnych, by zostały stworzone dla twórców mechanizmy uzyskiwania godziwego wynagrodzenia za udostępnianie ich twórczości

27–29 października 2016

Konferencja Music Export służy prezentacji powołanego przez MKiDN programu pod nazwą Rozwój Sektorów Kreatywnych. Ma on, zgodnie ze słowami ministra Piotra Glińskiego, „zapewniać wsparcie dla działalności eksportowej, tworzenie sieci kooperacji i platform oraz prowadzenie działań edukacyjnych i badawczych”. Przykładem działalności promocyjnej jest Program Eksportu Muzyki Krajów Nordyckich (NOMEX), na którym wzorować się ma Biuro Eksportu Muzyki Polskiej, organizowane przez ZAiKS i ZPAV przy wsparciu MKiDN.

30 listopada 2016

Na posiedzeniu Zarządu CISAC-u w Pekinie wybrano ZAiKS do 12-osobowej Global Policy Committee (GPC). Powołana w 2014 roku, komisja skupia się w swych działaniach na lobbingu i sprawach dotyczących publicznego postrzegania stowarzyszeń autorskich. Członkiem GPC z ramienia ZAiKS-u jest dyrektor Rafał Kownacki.

2017

Rośnie wsparcie oferowane twórcom przez Fundusz Popierania Twórczości: kwoty ogółem przyznanych stypendiów wyniosły (za rok 2017) 1 milion 509 tysięcy złotych, dotacji – 2 miliony 196 tysięcy 800 złotych; ogółem przyznano 586 stypendiów i dotacji.

Aby sprostać wymogom „licencji wieloterytorialnych”, przewidzianych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej 2014/26/UE, informatycy Stowarzyszenia rozpoczęli przystosowywanie systemów IT do skomplikowanej obsługi takich umów. Pierwsze umowy oparte na spodziewanej formule (m.in. z Google Play) zawarto bez najmniejszych kłopotów, co oznacza, że ZAiKS jest przygotowany do spełnienia wymogów Dyrektywy.

ZAiKS zaczyna pracę nad projektem biura eksportowego polskiej muzyki, Music Export Poland, zainicjowanym we współpracy ze Związkiem Producentów Audio-Video, dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Najważniejszym celem biura jest doprowadzenie do radykalnego zwiększenia eksportu naszych utworów, artystów i nagrań na rynki zagraniczne. Można się spodziewać, że działalność Music Export Poland przełoży się na wzrost przychodów, jakie twórcy, artyści i producenci uzyskują – bezpośrednio lub poprzez swoje organizacje zawodowe – spoza kraju.

28–30 maja 2017

Odbywa się trzecia konferencja „Meet the Authors”, zwołana w Brukseli w roku sześćdziesięciolecia podpisania traktatu rzymskiego ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Obrady otwiera Jan A.P. Kaczmarek, zdobywca Oscara i członek ZAiKS-u, współorganizatora konferencji.

27–28 czerwca 2017

Stowarzyszenie podejmuje w Domu pod Królami członków Komitetu Prawnego CISAC-u, którzy po raz trzeci zjechali do Warszawy na swoje obrady. Program obejmuje m.in. przegląd bieżącego orzecznictwa i zmian w prawie autorskim, wnioski z badania CISAC-u dotyczącego wynagrodzeń twórców audiowizualnych, omówienie kwestii kopiowania na użytek prywatny (analiza CISAC-u przeprowadzona w skali międzynarodowej) oraz stanowisko CISAC dotyczące modernizacji pakietu praw autorskich UE. Obrady otwiera  dyrektor generalny Stowarzyszenia Krzysztof Lewandowski, a w prezydium zasiada Rafał Kownacki, kierujący w ZAiKS-ie Wydziałem ds. Prawa i Problematyki Międzynarodowej.

31 lipca 2017

ZAiKS i PISF rozstrzygają konkurs zamknięty na treatment scenariusza filmu dla dzieci. Idea konkursu była pokłosiem seminarium poświęconego kinu dziecięcemu i młodzieżowemu odbywającego się w Konstancinie. W tym samym roku Stowarzyszenie Autorów ZAiKS ogłasza i rozstrzyga konkurs na projekt libretta i muzykę do baletu dla dzieci w wieku od 7 do 12 lat.

28 września 2017

XVII Kongres Wydawców Muzycznych z Europy Centralnej i Wschodniej, którego gospodarzem jest ZAiKS, skupia się na stanie implementacji dyrektyw o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i pokrewnymi, kwestiach transfer of value i licencjonowania, reformie jednolitego rynku cyfrowego. Tematem jednego z paneli jest ocena dzisiejszego przemysłu muzycznego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem festiwali muzycznych i filmowych, które cieszą się światową renomą.

5–6 października 2017

Druga edycja ”Music Export Conference” zorganizowanej we współpracy MKiDN z Narodowym Centrum Kultury, Miastem Stołecznym Warszawa oraz festiwalem Warsaw Music Week. Dlaczego polska muzyka nie ma szans na zaistnienie za granicami? Co sprawia, że światowe rynki podbijają piosenki z krajów znacznie od Polski mniejszych? Jak zaradzić relegacji do tylnych rzędów? Na te i inne pytania odpowiadali zaproszeni eksperci i artyści, a także minister kultury i urzędnicy ministerstwa odpowiedzialni za mecenat państwa. ZAiKS współpracuje merytorycznie przy budowaniu programu obu edycji wydarzenia. Tym razem o projekcie Music Export Poland opowiadają jego pomysłodawcy: wiceprezes ZAiKS-u Marek Hojda i Bogusław Pluta, dyrektor Związku Producentów Audio-Video.

13–14 października 2017

Mecenat kulturalny od Załuskich do ZAiKS-u – tym tematem zajmowali się uczestnicy międzynarodowej konferencji zorganizowanej wspólnie przez PAN, Polskie Towarzystwo Archiwalne, Urząd Miasta Kobyłki i ZAiKS dla uhonorowania 270. rocznicy założenia Biblioteki Załuskich, mieszczącej się w latach 1747-1795 w Domu pod Królami, od ponad półwiecza siedzibie dyrekcji Stowarzyszenia. Spotkaniu towarzyszy wystawa ukazująca dzieje Biblioteki Załuskich, a także, jako niespodzianka, specjalnie zaaranżowana sesja grupy rekonstrukcyjnej „Arsenał”, oddającej honorowe salwy.

25 października 2017

Doroczny raport „Music & Copyright” plasuje ZAiKS na osiemnastym miejscu pod względem wielkości inkasa(na 233 OZZ na świecie). Miejsce w pierwszej dwudziestce Stowarzyszenie zajmuje od 2013 i stale poprawia swoją pozycję.

25–29 października 2017

WOMEX The World Music EXPO po raz pierwszy odbywają się w Polsce, w Katowicach. Wydarzenie to należy do ścisłej czołówki imprez muzycznych, obok MIDEM w Cannes czy Jazz Ahead w Bremie. Co roku przyciąga do jednego wybranego miasta w Europie tysiące wielbicieli „world music” z całego globu oraz setki artystów i przedstawicieli muzycznych przemysłów kreatywnych. Stowarzyszenie Autorów ZAiKS wraz ze Związkiem Producentów Audio-Video poprowadzą panel „Music Export in Poland – Where Are We?”, prezentujący wyniki badań eksportu polskiej muzyki przygotowanych na zlecenie ZAiKS oraz ZPAV, a dofinansowanych przez MKiDN. Główne pytania postawione w badaniu to: jak duży jest polski rynek muzyki eksportowej?; czy muzyka polska mogłaby być produktem eksportowym?; jakie trendy możemy zobaczyć na polskim rynku muzycznym?

4 listopada 2017

Podczas sympozjum naukowego zorganizowanego na UW pod patronatem ZAiKS-u prelegenci starają się znaleźć odpowiedź na pytanie „100 lat prawa autorskiego i co dalej?”. Czy istniejący dorobek legislacyjny – z obowiązującą ustawą z 1994 – był rozwijany, czy też uległ zaprzepaszczeniu? Jak bronić się przed złymi praktykami, narzucanymi twórcom przez wydawców? W podsumowaniu podkreślono, że poszukiwania rozwiązań systemowych są niezbędne. Konferencję prowadzi zastępca dyrektora generalnego ZAiKS-u Rafał Kownacki, udział w niej biorą m.in. prof. Jan Błeszyński, ekspert prawny Stowarzyszenia, oraz znawcy tematyki praw autorskich prof. Dorota Sokołowska (Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego) i prof. Alojzy Nowak (prorektor UW).

9 grudnia 2017

Jubileuszowy X Zjazd Delegatów. Janusz Fogler po raz trzeci przewodzi Zarządowi. Radzie przewodniczy nadal Edward Pałłasz, dyrektoruje Krzysztof Lewandowski.

2016–2017

ZAiKS negocjuje i podpisuje umowy z kolejnymi zagranicznymi OZZ, m.in. z AMRA/USA, KOMCA/Korea Płd., MCSC/Chiny oraz MSG/Turcja. Negocjowanych jest kolejnych kilkanaście umów. Aktualnie ZAiKS posiada umowy o wzajemnej reprezentacji ze 139 organizacjami z całego świata.

19 marca 2018

Wielka Gala Stulecia Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Władze Stowarzyszenia w salach Teatru Wielkiego–Opery Narodowej podejmą ponad 1700 gości – twórców, członków ZAiKS-u i bratnich stowarzyszeń z całego świata, przedstawicieli mediów, polityków. Patronem honorowym obchodów jest Prezydent RP Andrzej Duda.

1 czerwca 2018

Dla podkreślenia wagi stulecia istnienia ZAiKS-u, światowe zrzeszenie, CISAC, organizuje swoje Zgromadzenie Generalne w Warszawie. To trzecie takie historyczne spotkanie w Polsce, po zgromadzeniach w 1926 i 1934 roku. Na zaproszenie ZAiKS-u do Warszawy przybędą przedstawiciele 232 organizacji z całego świata. Podczas spotkania Honorowe Członkostwo ZAiKS-u odbierze przewodniczący Międzynarodowej Konfederacji Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów CISAC, znakomity muzyk Jean-Michel Jarre.

30 maja – 4 czerwca 2018

„Niech nas usłyszą!” – wzywał Jean-Michel Jarre, prezydent CISAC, podczas otwarcia dorocznego Walnego Zgromadzenia trzech organizacji zarządzania prawami autorskimi. Dla uhonorowania stulecia naszego Stowarzyszenia, od 30 maja do 4 czerwca w stolicy obradowały Międzynarodowa Konfederacja Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów CISAC, CIAM (jedna z trzech Rad Autorskich CISAC) oraz BIEM – organizacja reprezentująca większość stowarzyszeń praw mechanicznych na świecie. Ponad 200 twórców i przedstawicieli władz organizacji członkowskich omawiało działania na rzecz ochrony praw twórców i sprawiedliwego traktowania autorów na rynku. Tak ważnego dla ochrony praw autorskich zgromadzenia Warszawa nie gościła od 1934 roku, kiedy to CISAC po raz pierwszy obradował w Polsce.

26 października 2018

Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski z okazji 100-lecia Stowarzyszenia Autorów ZAiKS został rozstrzygnięty, a werdykt jury ogłoszono podczas finałowego koncertu w Wielkiej Sali Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Regulamin konkursu przewidywał skomponowanie utworu na wielką orkiestrę symfoniczną o czasie trwania 9-12 minut, a do konkursu mogli przystąpić kompozytorzy bez ograniczeń wiekowych. Pula nagród wynosiła 100 tysięcy zł.

2 grudnia 2018

Odbył się finałowy koncert konkursu „Piosenka na 100”, zorganizowanego przez świętujące stulecie Stowarzyszenie Autorów ZAiKS i Polskie Radio SA. Do konkursu zgłoszono imponującą liczbę 1163 premierowych utworów.

marzec 2019

Parlament Europejski przyjął dyrektywę o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym oraz dyrektywę dotyczącą wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mające zastosowanie do niektórych transmisji online oraz retransmisji programów telewizyjnych i radiowych. Zakończyły się tym samym trwające ponad dwa i pół roku prace nad tzw. pakietem prawa autorskiego zaproponowanym przez Komisję Europejską we wrześniu 2016 roku. Przyjęcie obu dokumentów można bez wątpienia uznać za spektakularny sukces europejskich środowisk twórczych.

23 marca 2019

W Domu pod Królami odbyła się uroczystość przyznania godności Członkostwa Honorowego ZAiKS-u oraz wręczenia naszych Nagród 100-lecia, dorocznych Nagród ZAiKS-u i Nagród Specjalnych.

19-20 września 2019

W ZAiKS-ie odbyły się obrady Forum Wydawców i Stowarzyszeń (Society Publisher Forum), organizowane pod egidą CISAC-u. Celem spotkania było wypracowanie wspólnych standardów branżowych oraz dyskusja nad bieżącymi problemami, takimi jak uzgodnienie formatów raportowania CRD i CWR, ulepszanie dokumentacji dla muzyki w reklamach, metryk dla utworów audiowizualnych i określenie sposobu raportowania wiązanki utworów (medleys) i setów DJ-skich.

21 października 2019

Nadzwyczajny Zjazd Delegatów ZAiKS-u przyjął nowy statut Stowarzyszenia.

16 grudnia 2019

Wręczono kolejne nagrody i przyznano Członkostwa Honorowe ZAiKS-u.

4 lutego 2020

Rada Stowarzyszenia Autorów ZAiKS powołała Sekcję Wydawców Muzycznych. Tym samym liczba sekcji członkowskich w Stowarzyszeniu wzrosła do czternastu. Nowa sekcja będzie oznaczana literą E.

4 marca 2020

Stowarzyszenie Autorów ZAiKS wraz z Filharmonią w Szczecinie ogłosiły I Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. Mieczysława Karłowicza o puli nagród w wysokości 100 000 złotych. Wydarzenie ma być organizowane co dwa lata.

marzec 2020

Od początku pandemii ZAiKS-u podejmuje energiczne działania na rzecz pomocy dla twórców. Wypłaca swoim członkom i członkiniom zapomogi finansowe, a także zaliczki na poczet przyszłych tantiem. Intensyfikuje przyznawanie dotacji i stypendiów z Funduszu Popierania Twórczości. Dokonuje też dodatkowych podziałów tantiem. Pomoc udzielana przez ZAiKS w czasie pandemii jest projektem, który wciąż się rozwija i dostosowuje do zmieniających się warunków. Zmniejszenie tantiem wynikające z epidemicznych restrykcji twórcy odczują podczas wypłat w 2021 roku – ZAiKS pracuje nad rozwiązaniami, które zminimalizują te straty.

28 maja 2020

Podczas wirtualnych obrad Walnego Zgromadzenia CISAC, Międzynarodowej Konfederacji Stowarzyszeń Autorów i Kompozytorów, wybrano, na trzyletnią kadencję, nowego przewodniczącego. Został nim Björn Ulvaeus, niegdyś współzałożyciel grupy ABBA, który zastąpił Jeana-Michela Jarre’a, pełniącego tę funkcję przez ostatnich siedem lat.

lipiec 2020

ZAiKS podejmuje współpracę z firmą Muserk w zakresie pełnej reprezentacji praw mechanicznych w USA. Muserk, agencja specjalizująca się w globalnym administrowaniu prawami do muzyki przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii, zajmie się poborem wynagrodzeń z obszaru praw mechanicznych z repertuaru ZAiKS-u zarówno w zakresie reprodukcji utworów na nośnikach, jak i z tytułu wykorzystania twórczości online w Stanach Zjednoczonych, z serwisu Amazon Music w Rosji oraz YouTube w Brazylii.

11 września 2020

Jerzy Kornowicz, kompozytor od lat związany z ZAiKS-em i przewodniczący Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia, zostaje nowym prezesem zarządu Stowarzyszenia Kreatywna Polska. Nowymi wiceprezesami zostali Jan Młotkowski, doradca ds. kontaktów międzyinstytucjonalnych ZAiKS-u i przewodniczący Grupy Ekspertów ds. Komunikacji CISAC oraz Dominik Skoczek, dyrektor SFP-ZAPA. Kreatywna Polska to sojusz środowisk twórczych i przemysłów kreatywnych: wydawców prasy, książek, nadawców telewizyjnych i radiowych oraz producentów kultury, a także organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Jest apolitycznym ruchem działającym na rzecz wzmacniania polskiej kultury.

grudzień 2020

Tysiąc osób, najstarszych członkiń i członków ZAiKS-u, otrzymuje od Stowarzyszenia świąteczne wsparcie finansowe. ZAiKS próbuje w ten sposób, choć w małej części, zrekompensować seniorom brak zabezpieczeń socjalnych dla artystów w Polsce. Systemowe rozwiązanie tej kwestii jest bardzo potrzebne, zwłaszcza w czasie kryzysu wywołanego pandemią.

18 kwietnia 2021

Premiera nowej strony internetowej, nowego logotypu i hasła „Sprzyjamy wyobraźni”, a także unowocześnienie całościowej identyfikacji graficznej i języka komunikacji ZAiKS-u.

W roku 2021 uruchomiliśmy także internetowy system ubiegania się o zaliczki, zapomogi, wnioskowanie o stypendia z Funduszu Popierania Twórczości oraz ułatwiliśmy funkcję rejestracji utworów online. Twórcy mogą przejść cały proces powierzania ochrony praw autorskich online – wystarczy utworzyć konto w serwisie zaiks.online, zweryfikować tożsamość za pomocą bankowości elektronicznej (dzięki usłudze MojeID) i zgłosić utwór do rejestracji.

14 września 2021

Odbyło się pierwsze walne zebranie wyborcze członków zwyczajnych Sekcji Wydawców Muzycznych E, na którym wyłoniono jej zarząd. 27 września 2021 Zarząd Sekcji E wybrał na przewodniczącą Annę Laskowską (SONY MUSIC PUBLISHING POLAND SP. Z O.O.), a na wiceprzewodniczącego Damiana Słoninę (REBEL PUBLISHING SP. Z O.O.)

luty-marzec 2022

Już w pierwszych dniach rosyjskiej inwazji na Ukrainę otworzyliśmy Dom Pracy Twórczej w Konstancinie dla ukraińskich uchodźców, niedługo później powstał specjalny fundusz „ZAiKS dla Ukrainy” wypłacający zapomogi ukraińskim twórcom, którzy znaleźli się w Polsce. ZAiKS był także inicjatorami powstania pod patronatem CISAC-u międzynarodowego funduszu Creators for Ukraine, który wspiera ukraińską kulturę i jej twórców.

14 czerwca 2022

Podczas uroczystego wieczoru w Teatrze Polskim w Warszawie wręczono nagrody ZAiKS-u. Zgromadzenie laureatów, wybitnych postaci polskiego życia artystycznego, było wyjątkowo liczne, gdyż z powodu pandemii dopiero teraz wręczaliśmy nagrody z lat 2020-2022. Galę uświetniły występy młodych uczestników zaiksowego Songwriting Campu, symbolizujące naszą troskę o sztafetę pokoleń, artystów już uznanych i dopiero wstępujących na scenę. Wieczór w Teatrze Polskim był także okazją, by przypomnieć zasługi ZAiKS-u jako mecenasa polskiej kultury, o czym pięknie mówił Marian Turski, i wyrazić solidarność z walczącą Ukrainą, którą wspieramy już od pierwszych dni wojny. 

27 czerwca

W Warszawie odbyło się Walne Zebranie Delegatów i wybory nowych władz stowarzyszenia.

Na Przewodniczącego Zarządu Stowarzyszenia Autorów ZAiKS wybrano Miłosza Bembinowa, dotychczasowego wiceprezesa. Jego zastępcami wyłonionymi przez nowy zarząd zostali Michał Komar i Ferid Lakhdar.

Natomiast 6 lipca poznaliśmy skład i władze Rady Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Na jej przewodniczącego wybrano Janusza Foglera, zastępcą został Jacek Cygan, a sekretarzem Rafał Skąpski.

lipiec 2022

Na stronie ZAiKS.Teatr wprowadzono wnioski online, dzięki którym można ubiegać się o udzielenie licencji na korzystanie z utworów z zakresu wielkich praw. Teraz użytkownicy, którzy chcą uzyskać licencję na spektakl teatralny albo utwór literacki, mają możliwość sprawnego złożenia wniosku, bez konieczności przesyłania go w formie papierowej lub skanem na pocztę elektroniczną, a cały proces złożenia wniosku jest znacznie szybszy i łatwiejszy.

8 września 2022

Podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu ZAiKS i Izba Wydawców Prasy podpisały porozumienie o współpracy na rzecz efektywnego egzekwowania praw autorskich i praw pokrewnych na rynku cyfrowym. „Wspólnie z wydawcami prasy dążymy do skutecznego wdrożenia w Polsce dyrektywy o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym” – komentował Michał Komar, wiceprezes ZAiKS-u i współautor porozumienia. 

8 listopada 2022

W Parlamencie Europejskim w Brukseli odbyła się konferencja dotycząca umów typu buy-out. Europejscy twórcy domagali się wsparcia ustawodawców w walce z wymuszaniem wykupu praw autorskich przez platformy VOD. W spotkaniu wzięli udział Nad problemem politycy, przedstawiciele GESAC i ECSA oraz uznani europejscy kompozytorzy. Polskę reprezentował Ferid Lakhdar, kompozytor i wiceprezes ZAiKS-u.