Wojciech Kilar

Pianista, kompozytor muzyki poważnej i filmowej.

Urodził się 17 lipca 1932 roku we Lwowie, w rodzinie z tradycjami artystycznymi. Od dziecka uczył się gry na fortepianie. Po wysiedleniu w 1946 roku kontynuował naukę w Rzeszowie. Rok później zaliczył debiut jako pianista i zajął drugie miejsce w konkursie Młodych Talentów. Uczył się w Państwowym Liceum Muzycznym w Krakowie, a następnie w Państwowym Liceum Muzycznym w Katowicach. W 1955 roku ukończył z wyróżnieniem Studia muzyczne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Wkrótce też rozpoczął pracę jako asystent Bolesława Woytowicza w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W latach 1959–1960 był stypendystą rządu francuskiego w Paryżu.

Szybko zyskał sławę i uznanie w środowisku artystycznym. Często występował, prezentując własne utwory muzyczne. W 1960 roku za Odę Béla Bartók in memoriam, skomponowaną dla upamiętnienia rewolucji węgierskiej, otrzymał nagrodę fundacji im. L. Boulanger w Bostonie.

W początkowym okresie muzyka Kilara nawiązywała do europejskiego neoklasycyzmu. Inspiracji poszukiwał wśród utworów Béli Bartóka, Igora Strawińskiego oraz Dymitra Szostakowicza. Lata sześćdziesiąte przyniosły też współpracę z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Mikołajem Góreckim. Artyści stworzyli nowy kierunek w muzyce, zwany sonoryzmem. Awangardowy nurt nawiązywał do dodekafonii. W tym czasie powstały takie utwory jak Diphtongos i Springfield Sonnet.

W 1977 roku Wojciech Kilar został członkiem założycielem Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem. Przez wiele lat był również prezesem Oddziału Katowickiego Związku Kompozytorów Polskich, a przez dwa lata pełnił funkcję wiceprezesa. Był też członkiem Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.

Oprócz muzyki klasycznej komponował muzykę filmową, która przyniosła mu popularność. Współpracował z najlepszymi polskimi i światowymi reżyserami – Andrzejem Wajdą, Krzysztofem Zanussim, Romanem Polańskim i Francisem Fordem Coppolą. Stworzył muzykę do ponad 130 filmów, w tym np. do Kroniki wypadków miłosnych, Pianisty, Dziewiątych wrót czy Drakuli. Miał skomponować muzykę do Władcy pierścieni Petera Jacksona, ostatecznie jednak, mimo zaawansowanych rozmów z reżyserem, do tego nie doszło.

Jest laureatem wielu nagród muzycznych i odznaczeń państwowych. W 2002 roku otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej i za osiągnięcia w pracy twórczej. W roku 2008 został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, a cztery lata później Orderem Orła Białego.

W 2005 został otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za wybitne osiągnięcia kulturalne rangi międzynarodowej.

Zmarł 29 grudnia 2013 roku w Katowicach.

Od 1956 roku honorowy członek ZAIKS-u. Od 2019 roku członek honorowy.