Władysław Bartoszewski

Historyk, publicysta, dziennikarz, pisarz, polityk oraz dyplomata. Urodził się 19 lutego 1922 roku w Warszawie. Absolwent Gimnazjum im. Św. Stanisława Kostki oraz Liceum Humanistycznego Towarzystwa Wychowawczo-Oświatowego „Przyszłość” w Warszawie, w którym 1939 roku zdał maturę.

Jako nastolatek znalazł się w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Po wyjściu z obozu w 1941 roku działał w katolickim Froncie Odrodzenia Polski oraz w Armii Krajowej. Był pracownikiem Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK oraz Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu RP na Kraj (Komórki Więziennej i Referatu Żydowskiego). W 1941 roku rozpoczął studia na wydziale humanistycznym podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego. Do 1944 roku zaliczył dwa lata studiów. Na trzeci rok wstąpił po półtorarocznym pobycie w areszcie śledczym, jesienią 1948 roku.

W obliczu zagłady polskich Żydów, w grudniu 1942 roku Władysław Bartoszewski wraz z innymi działaczami politycznymi i społecznymi doprowadził do utworzenia Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj, znanej pod nazwą „Żegota”. Działalność Rady finansował rząd polski na uchodźstwie oraz Joint Distribution Committee. „Żegota” była jedyną w okupowanej Europie państwową instytucją powołaną w celu ratowania Żydów, działającą w konspiracji.

Brał udział w powstaniu warszawskim, za co otrzymał Krzyż Walecznych i stopień podporucznika.

W Polsce Ludowej był więziony i represjonowany. Miał ogromny wkład w budowanie opozycji demokratycznej w Polsce. Odegrał istotną rolę w procesie pojednania polsko-niemieckiego, duże znaczenie miały też dla niego stosunki polsko-żydowskie.

Od 1990 roku pełnił funkcje państwowe. W latach 1990–95 był ambasadorem w Austrii, dwukrotnie był ministrem spraw zagranicznych (w roku 1995 i w latach 2000–2001), od 1997 do 2011 był senatorem, pełnił także funkcję sekretarza stanu oraz, od 2007 roku, pełnomocnika premiera ds. dialogu międzynarodowego. Od 1990 roku był przewodniczącym Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a od 2001 roku Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Był honorowym prezesem Polskiego PEN Clubu i honorowym członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK.

Był jednym z pierwszych Polaków, który otrzymał tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1991 roku został honorowym obywatelem Izraela.

W 1986 roku otrzymał z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej na Uchodźstwie Krzyż Komandorski z gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, m.in. za działalność w sprawach polsko-żydowskich. W 1995 roku został Kawalerem Orderu Orła Białego.

W 2001 roku został odznaczony Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi RFN za pracę na rzecz pojednania między Niemcami, Polakami i Żydami. Był członkiem Rady Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.

Autor około 50 książek i ponad 1500 artykułów. Od 1968 roku członek ZAiKS-u. Od 2001 roku członek honorowy.

Zmarł 24 kwietnia 2015 w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Od 1968 roku członek ZAiKS-u. Od 2001 roku członek honorowy.