O ZAiKS-ie

W sytuacji w której ZAiKS działałby dla zysku, żaden pracownik nie starałby się pozyskać tantiem z tych źródeł, gdyż nie byłoby to opłacalne. Obecnie pracownicy terenowi ZAiKS-u docierają nawet do takich miejsc, w których jednorazowo dostają po kilkanaście czy kilkadziesiąt zł.

ZAiKS na światowym rynku ochrony praw autorskich jest jednym z podmiotów, który nie działa dla zysku. Niektóre organizacje zbiorowego zarządzania działające w innych krajach nie podejmują działań wobec użytkowników prawa autorskiego, jeżeli koszty tych działań, w ich ocenie, przewyższą potencjalne wpływy, co w praktyce pozostawia poza ich zainteresowaniami większość niewielkich użytkowników prawa autorskiego. Oczywiście sytuacja autorów w krajach zachodnich w szczególności anglosaskich jest nieporównywalnie lepsza od polskich, gdyż ich repertuar jest jednocześnie repertuarem światowym i autorzy którzy nie otrzymają tantiem z niewielkich źródeł w swoim kraju, zrekompensują to wpływami z pozostałych. Niestety autorzy polscy, w przytłaczającej większości nie mają takich możliwości. Dlatego ZAiKS, z myślą o nich, przywiązuje wielką wagę do inkasa terenowego.

Po trzecie ZAiKS potrąca od tantiem autorskich wyłącznie koszty ich inkasowania i repartycji. Rzeczą oczywistą jest, że ochrona praw autorskich generuje, jak każda inna działalność, koszty. Wchodzą tu w grę m.in. koszty zatrudnienia pracowników, utrzymania biura, działalności dyrekcji okręgowych, koszty rozmów telefonicznych, programów komputerowych czy wreszcie koszty prowadzonych spraw sądowych i egzekucyjnych. Koszty te (w niezbędnej wysokości) ponoszą autorzy na rzecz których inkasowane są należności. W praktyce wygląda to tak, że od wypłacanych autorowi tantiem potrąca się koszty inkasa w wysokości ustalanej przez władze stowarzyszenia (czyli zainteresowanych twórców). Jeżeli po zakończeniu roku okaże się, że potrącone koszty inkasa przewyższyły poniesione koszty, wówczas nadwyżka przekazywana jest autorom, poprzez ponowną repartycję (podział) tantiem. W ostatnich kilku latach tak właśnie się działo i do autorów wróciła część potrąconych kosztów inkasa.