Półwiecze Nagród ZAiKS-u w 100-lecie Stowarzyszenia
W piątek 20 kwietnia po raz kolejny wręczyliśmy Nagrody ZAiKS-u. Uroczystość w Domu pod Królami miała szczególny, jubileuszowy charakter – to rok jej 50. edycji i rok stulecia ZAiKS-u.
Tradycja wyróżnień Stowarzyszenia Autorów ZAiKS sięga lat 60. Wówczas wręczone zostały nagrody literackie dla tłumaczy z języka obcego na język polski oraz z języka polskiego na języki obce. Do dziś wyróżnieniami Stowarzyszenia uhonorowano ponad 350 twórców z kraju i zagranicy.
Obchody naszego jubileuszu rozpoczęliśmy 19 marca, kiedy to podczas Gali Stulecia w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej na scenie pojawiła się czołówka polskich artystów. Patronat Honorowy nad 100-leciem obchodów Stowarzyszenia Autorów ZAiKS objął Prezydent RP Andrzej Duda, koncert był transmitowany przez Telewizje Polską.
Tegorocznymi laureatami Nagród ZAiKS-u są, w kategorii „Nagroda literacka dla tłumaczy”, Kinga Joucaviel (przekład na j. francuski), David Weinfeld (przekład na j. hebrajski), Ireneusz Kania (przekład z j. angielskiego i francuskiego), Jan Stachowski (przekład z j. czeskiego). Nagrodę im. Krzysztofa T. Toeplitza za twórczość w dziedzinie piśmiennictwa filmowego przyznano Stanisławowi Janickiemu, a Nagrodę im. Karola Małcużyńskiego za twórczość w dziedzinie varsavianów – Idzie Świerkockiej. Elżbieta Banecka i Zbigniew Ciechan to laureaci nagrody za twórczość dla dzieci i młodzieży, Radio Pogoda i Bogusław Klimsa wyróżnieni zostali za popularyzację polskiej muzyki rozrywkowej. Nagrodę za propagowanie polskiej muzyki współczesnej otrzymała Joanna Wnuk-Nazarowa, za twórczość choreograficzną – Jacek Tyski, zaś Mieczysław Wasilewski odebrał ją za osiągnięcia w dziedzinie sztuk wizualnych.
Barbara Seidler-Hollender przypomniała początki nagród varsavianistycznych, przyznawanych za książkę o Warszawie: „Pierwsze głosowanie odbyło się w 1972 rok, nagrodzeni zostali wówczas Andrzej Kunert i Krystyna Kolińska, publicystka tygodnika «Stolica». Kolejne nagrody otrzymali Marian Drozdowski, Juliusz Gomulicki, Jerzy Kasprzycki, Olgierd Budrewicz, Jarosław Abramow-Newerly. Kiedy się zdawało, że już najbardziej znani z codziennych gazet i periodyków wyczerpują listę, zjawiła się para profesorów, Barbara Engelking i Jacek Leociak, którzy wydali w PAN monumentalne dzieło Getto”. Opowieść na tym się nie kończyła, ale przytoczony fragment pokazuje, jak wybierani są laureaci: niby kandydatury wydają się wyczerpane, a jednak, mniej lub bardziej oczekiwanie, pojawiają się nowi aspiranci do cenionego wyróżnienia.
W uroczystości wzięli udział twórcy, przedstawiciele władz Stowarzyszenia oraz zaproszeni goście. Gospodarzami wieczoru byli Janusz Fogler, prezes ZAiKS-u, i Edward Pałłasz, przewodniczący Rady Stowarzyszenia, odpowiednią dozę humoru dodali zaś imprezie prowadzący Miłosz Bembinow, wiceprezes ZAiKS-u, i Rafał Bryndal, członek Prezydium ZAiKS-u. Wypełniających salę gości ujął swym recitalem Stanisław Soyka, akompaniujący sobie na fortepianie i komentujący wybór swych utworów.
W tym roku podczas gali Nagród ZAiKS-u wręczone zostały również Nagrody 100-lecia ZAiKS-u, ustanowione dla uhonorowania jubileuszu Stowarzyszenia. Odebrali je twórcy z różnych dziedzin sztuk, prawnicy, także animatorzy kultury: Waldemar Dąbrowski, Jacek Bocheński, Krzysztof Dzikowski, Józef Hen, Eugeniusz Kabatc, Hanna Krall, Helena Kołaczkowska, Michał Komar, Barbara Seidler-Hollender, Olga Tokarczuk, Jan Błeszyński, Mieczysław Gliszczyński, Witold Kołodziejski, Zbigniew Korpolewski, Andrzej Kuryło-Gołoś, Ilona Łepkowska, Małgorzata Semil-Jakubowicz, Marcin Błażewicz, Jan Borysewicz, Benedykt Konowalski, Henryk Kuźniak, Romuald Lipko, Zbigniew Namysłowski, Bogdan Olewicz, Edward Pałłasz, Władysław Słowiński i Ryszard Poznakowski.
Po raz pierwszy Nagrody 100-lecia ZAiKS-u wręczone zostały 19 marca br. podczas jubileuszowej Gali Stulecia w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej. Przyznano je wtedy Mirosławowi Bałce, Jackowi Cyganowi, Agnieszce Duczmal, Januszowi Gajosowi, Ryszardowi Horowitzowi, Joannie Kulmowej, Wiesławowi Myśliwskiemu, Krzysztofowi Pendereckiemu, Tomaszowi Stańce, Leonowi Tarasewiczowi i Krzysztofowi Zanussiemu.
Laureat Nagrody 100-lecia, prof. Jan Błeszyński, mówił: „Ze zrozumieniem prawa autorskiego jest coraz lepiej, ale nie oznacza to, że przeszkód jest mniej. Dlatego potrzebna nam jest taka organizacja jak ZAiKS”.
