Tomasz Łubieński
16.03.2024
Niecały rok temu świętowaliśmy jego 85. urodziny… Tomasz Łubieński, dramaturg i człowiek teatru, krytyk, prozaik, edytor, tłumacz, taternik, autor wnikliwych historycznych rozważań, uległ nękającym go schorzeniom.
W swej ostatniej książce, Osiemdziesiąt plus minus, wiele pisał o starości, mając nadzieję, że potraktuje go łagodnie. Nie na wszystko w życiu mamy wpływ…
Pochodził z rodu herbowego, rozrzuconego po świecie. O Konstantym, jego ojcu, mówiono „czerwony hrabia”, co go nie uchroniło od ubeckiej dociekliwości (czy nie dlatego, że jeszcze sprzed wojny znał Jerzego Giedroycia?). Stryj Ludwik („Lulu”) był związany z gen. Sikorskim, gen. Andersem, kpt. Nowakiem-Jeziorańskim. Kuzynka Rula była gwiazdą brytyjskiej sceny i ekranu… Tomasz Łubieński miał wiele związków z zagranicą, głównie z Francją, ale nie wyjechał z Polski.
Debiutował jako poeta w 1955 roku, pierwszą sztukę teatralną opublikował w miesięczniku „Dialog” w 1959 roku. Przez lata pisywał reportaże historyczne do miesięcznika „Polska”, był członkiem redakcji miesięcznika „Teatr”, ponad dwie dekady redagował „Nowe Książki”, o książkach mówił także w TVP, współprowadząc magazyny kulturalne. Był konsultantem teatralnym Teatru na Woli, pisywał dla czasopism ukazujących się poza zasięgiem cenzury, w Polsce i na emigracji. W latach 80. współtworzył opozycyjny „Tygodnik Solidarność”. W 2006 roku ówczesny prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 10 lat później wybuchł skandal, bo pisarz nie przyjął z rąk ministra kultury Piotra Glińskiego srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Do jego najwybitniejszych dokonań twórczych zalicza się ogłoszony w 1978 roku i potem wielokrotnie wznawiany tom szkiców o polskich powstaniach Bić się czy nie bić?, a także rzecz o Ludwiku Mierosławskim Czerwonobiały, ponadto opowieść Norwid wraca do Paryża. Wszystkie te trzy tytuły w roku 1996 pisarz opublikował w jednym tomie.
Do Stowarzyszenia Autorów ZAiKS należał od 1978 jako członek sekcji C i F, przez jedną kadencję (1989-1993) pełniąc funkcję wiceprzewodniczącego zarządu sekcji C i, równocześnie, zastępcy członka Zarządu Stowarzyszenia. W 2008 otrzymał Odznakę ZAiKS-u.
W listopadzie 2023 Tomasz Łubieński przekazał swoje obszerne archiwum Bibliotece Narodowej. Wśród zbiorów znajdują się między innymi notesy z materiałami warsztatowymi z kilkudziesięciu lat, duży zbiór fotografii rodzinnych i korespondencja pisarza.
#pożegnania